Σου λέει ο Tom Hanks να πας στον οδοντίατρο; Μην τσιμπάς!

Η έλευση – ή μάλλον επέλαση – της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητα όλων μας έχει φέρει ήδη μεγάλες αλλαγές, οι οποίες πρόκειται να γίνουν τεράστιες όσο περνούν τα χρόνια. Εκτός από απλά πράγματα, όμως, όπως ίσως οι έξυπνες συσκευές, τα έξυπνα φανάρια, τα έξυπνα αυτοκίνητα, και διάφορα άλλα καταναλωτικά αγαθά και υπηρεσίες, η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης, σε όλες τις εκφάνσεις της, πρόκειται να απαιτήσει την αλλαγή σε κάτι πολύ, πολύ πιο θεμελιώδες: τον τρόπο σκέψης όλων μας!

Ο άνθρωπος, ως είδος, μέσα από εξέλιξη εκατομμυρίων ετών, βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην όραση. Από την στιγμή που οι άνθρωποι μπόρεσαν και επικοινώνησαν με την ομιλία, έγινε δυνατή η ανταλλαγή πληροφοριών και ιδεών. Η ομιλία μπορούσε να μεταφέρει πληροφορίες, αλλά η όραση συνέχιζε να αποτελεί τον κύριο τρόπο λειτουργίας. Εδώ και πολλές χιλιετίες, η ανθρωπότητα έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει ιστορίες, στην αρχή προφορικώς και έπειτα και γραπτώς, αλλά πρακτικά από την αρχή της ιστορίας, προφορικής και γραπτής, ο άνθρωπος έμαθε να αντιμετωπίζει τις ιστορίες με επιφύλαξη. Ο καθένας μπορεί να προσθαφαιρέσει πράγματα, αλλάζοντας το νόημα και την πληροφορία. Η όραση όμως αποτελούσε απόδειξη!

Εδώ και αρκετές δεκαετίες, η έλευση της φωτογραφίας αρχικά και της τηλεόρασης μετέπειτα έφεραν τις “αποδείξεις” στη διάθεση όλων. Αν έβλεπες κάτι, τότε κατά πάσα πιθανότητα συνέβη. Η φωτογραφία ίσως να μετέφερε μόνο ένα στιγμιότυπο, η κινούμενη εικόνα, όμως, μετέφερε την πληροφορία όπως θα την έβλεπες αν ήσουν εκεί· απόδειξη! Τα τελευταία χρόνια, όμως, βλέπουμε παραποιήσεις της αλήθειας, ενώ η τεχνολογία έχει γίνει τόσο ισχυρή ώστε πλέον η φωτογραφία δεν αποτελεί απόδειξη για το οτιδήποτε: το “photoshop” μπορεί να αλλάξει τα πάντα και μάλιστα με τέτοια πιστότητα ώστε να μην είναι δυνατόν να καταλάβεις αν αυτό που βλέπεις είναι αληθινό ή ψεύτικο. Η ευκολία, μάλιστα, είναι τέτοια που ολόκληρο το Instagram και το TikTok είναι γεμάτα από τις αποδείξεις αυτού! Αλλά υπάρχουν όρια.

Τώρα, όμως, η τεχνολογία “deepfake”, όπως επονομάζεται, δηλαδή η χρήση τεχνολογιών deep learning και artificial intelligence, μπορεί να χρησιμοποιήσει την εικόνα κάποιου ατόμου και να δημιουργήσει βίντεο με την εικόνα του, τη φωνή του, τον τρόπο που μιλάει, τις εκφράσεις του προσώπου, ακόμη και τις κινήσεις του, απλά και εύκολα. Επίσης μπορεί να πάρει ένα βίντεο και να αντικαταστήσει την εικόνα ενός ατόμου με κάποιο άλλο.

Εδώ ακριβώς έχουμε δύο τεράστια ζητήματα που έχουν ανακύψει το τελευταίο χρονικό διάστημα. Το πρώτο αφορά τα μεγάλα κινηματογραφικά στούντιο, τα οποία θέλουν να αφαιρέσουν από όλους τους ηθοποιούς το δικαίωμα να ελέγχουν την εικόνα τους. Με απλά λόγια, θέλουν να έχουν το δικαίωμα να παράγουν ταινίες (μέσω της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης) με την εικόνα του κάθε ηθοποιού, χωρίς τη συγκατάθεση, την αποζημίωση, ούτε καν τη γνώση του εκάστοτε ανθρώπου! Ζητούν, με άλλα λόγια, το δικαίωμα στην απόλυτη ιδιοκτησία της εικόνας όλων των ηθοποιών! Το δεύτερο θέμα είναι αυτό της κακόβουλης χρήσης της εικόνας των ηθοποιών. Αυτό γίνεται ήδη κατά κόρον για την παραγωγή πορνογραφικού υλικού, χρησιμοποιώντας την εικόνα διαφόρων ανθρώπων, ηθοποιών και μη, με σκοπό είτε το κέρδος είτε τον εκβιασμό αυτών των ανθρώπων.

Η τελευταία περίπτωση αφορά τον πασίγνωστο ηθοποιό (και λάτρη της χώρας μας) Tom Hanks. Η εικόνα του παραποιήθηκε σε ένα βίντεο το οποίο διαφημίζει οδοντιατρικές υπηρεσίες, κάτι που ανάγκασε τον ηθοποιό να αναρτήσει προειδοποίηση στο Instagram!

Η ιστορία χαρακτηρίζεται από ειρωνεία, όμως. Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Tom Hanks, η ταινία “Forrest Gump” του 1994, για την οποία βραβεύτηκε και με ένα Όσκαρ, χρησιμοποίησε μια πολύ πρωτόγονη μορφή της τεχνολογίας αυτής ώστε να “αναστήσει” διάφορους χαρακτήρες, μεταξύ των οποίων ο John Kennedy, ο Lyndon Johnson, ο Richard Nixon, ο John Lennon, μεταξύ άλλων. Αυτό που πριν 30 χρόνια απαίτησε πολλαπλές λήψεις και εκατοντάδες ώρες επεξεργασίας, πλέον γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά, αυτόματα.

Πλέον, δεν είναι μόνο ο Tom Hanks, αλλά πρακτικά όλοι μας.

Λοιπόν, ερχόμαστε στην θεμελιώδη αλλαγή που η τεχνολογία φέρνει στην ανθρωπότητα, ως σύνολο: πλέον, η (εξ αποστάσεως) όραση δεν μπορεί να αποτελεί απόδειξη για το οτιδήποτε. Πολύ σύντομα, η τεχνολογία θα είναι σε θέση να παράγει (ψεύτικο) οπτικοακουστικό υλικό σε τέτοια ποιότητα, ώστε κανένας, ούτε καν ειδικός αναλυτής, δε θα μπορεί να ξεχωρίζει ένα ψεύτικο βίντεο από ένα αληθινό. Η όραση συνεχίζει να αποτελεί απόδειξη, αλλά μόνο εάν το είδες με τα ίδια σου τα μάτια – και όχι μέσα από κάποια οθόνη.

Η ανθρωπότητα, στο σύνολό της, θα πρέπει να σταματήσει να θεωρεί την εικόνα ως απόδειξη. Είτε μιλάμε για έναν ηθοποιό ή άλλο δημόσιο πρόσωπο, με σκοπό τη διαφήμιση προϊόντων, είτε για οποιονδήποτε άνθρωπο, με σκοπό τη δυσφήμιση και τον εκβιασμό, οι άνθρωποι θα πρέπει να μάθουμε να αγνοούμε τέτοιου είδους πληροφορίες ως αξιόπιστες. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να εξαλειφθεί η κακόβουλη χρήση αυτής της τεχνολογίας. Όταν μηδενιστούν τα (όποια) οφέλη από την κατάχρησή της.