Το διάστημα για δεκαετίες αποτελούσε αποκλειστικό προνόμιο των επαγγελματιών αστροναυτών, οι οποίοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν στρατιωτικοί και ειδικά αξιωματικοί της πολεμικής αεροπορίας και πιλότοι. Πέρασαν χρόνια μέχρι να ανέβει στο διάστημα κάποιος απλός πολίτης. Οι καιροί έχουν αλλάξει, όμως, και πλέον υπάρχουν πολλές ιδιωτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αεροδιαστημικής, με τη SpaceX, την Axiom Space, την Blue Origin, να ξεχωρίζουν. Πλέον μέχρι και η ίδια η NASA έχει ανακοινώσει πως ιδιώτες επιβάτες είναι ευπρόσδεκτοι για διαμονή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, αρκεί να μπορούν να πληρώσουν τα έξοδα διαμονής και μεταφοράς τους!
Στα μάτια του κόσμου, όμως, η ανθρωπότητα έχει μείνει πολύ πίσω από τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί. Όλοι πίστευαν πως, μέχρι τη δεκαετία του ’90, θα υπήρχαν μεγάλοι διαστημικοί σταθμοί με τεχνητή βαρύτητα, και πως ένα ταξίδι σε τροχιά γύρω από τη Γη θα ήταν κάτι τόσο κοινότοπο όσο το να πάρεις το αεροπλάνο για Νέα Υόρκη. Δυστυχώς, όμως, οι εξελίξεις δεν ακολούθησαν την εκθετική πρόοδο των δεκαετιών του ’60 και του ’70, και κάπως έτσι έχουμε φτάσει αισίως στα τέλη του 2023 κι ακόμη ο μεγαλύτερος διαστημικός σταθμός που διαθέτει η ανθρωπότητα μοιάζει με μερικά κονσερβοκούτια ατάκτως συνδεδεμένα μεταξύ τους. Τώρα, όμως, τα πράγματα αρχίζουν και αλλάζουν.
Ένας από τους λόγους που οι αστροναύτες προέρχονταν (σχεδόν αποκλειστικά) από στρατιωτικά σώματα ήταν η σωματική κατάσταση, η ιατρική κατάσταση, μα και το δυσθεώρητο κόστος. Αφήνοντας τα δύο πρώτα, το κόστος ίσως αποτελούσε τον σημαντικότερο παράγοντα: με το κόστος της κάθε εκτόξευσης να ανέρχεται σε πολλά εκατομμύρια δολάρια, ήταν προφανές πως οι διαστημικές υπηρεσίες ήθελαν να διασφαλίσουν τη χρησιμότητα του κάθε αστροναύτη. Πλέον οι εκτοξεύσεις έχουν γίνει πολύ πιο προσιτές, επομένως η αποστολή ενός ατόμου δεν είναι πανάκριβη, οι εκτοξεύσεις γίνονται σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση, ενώ δεν απαιτείται πλέον πολύμηνη εκπαίδευση και συνεχείς ιατρικές εξετάσεις, ούτε οι επίδοξοι αστροναύτες πρέπει να είναι σε τέλεια φυσική κατάσταση. Είναι πολύ πρόσφατο το παράδειγμα του William Shatner, του ηθοποιού που ερμήνευσε τον θρυλικό “Captain Kirk” στη σειρά “Star Trek”, ο οποίος σε ηλικία 90 ετών (και σε ουδόλως καλή φυσική κατάσταση) έγινε ο γηραιότερος επισκέπτης του διαστήματος πριν δύο χρόνια – έστω και για λίγα λεπτά στο διάστημα.
Η NASA έχει ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή της να αποστρατεύσει τον ISS σε λίγα χρόνια, στρεφόμενη στο… ενοίκιο χώρου σε διαστημικούς σταθμούς ιδιωτικών εταιρειών. Αυτή τη στιγμή, όμως, ο περιορισμένος χώρος στον ISS αλλά και οι αυξημένες υποχρεώσεις των αστροναυτών, κάνουν δύσκολη την εύρεση διαθέσιμου χρόνου για τη φιλοξενία επισκεπτών. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος μιας επίσκεψης στον ISS είναι ένα ποσό κοντά στα 100 εκατομμύρια δολάρια, απαγορευτικό για τη συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων αυτού του πλανήτη, αλλά όχι τόσο μεγάλο ώστε να μην υπάρχουν μερικές δεκάδες δισεκατομμυριούχων που έχουν ήδη μπει στη λίστα αναμονής.
Η εταιρεία Axiom Space χρεώνει περίπου $20 εκατομμύρια για κάθε επιβάτη, αλλά αυτό το κόστος δεν είναι παρά ένα μέρος των εξόδων. Το κόστος εκτόξευσης (και επιστροφής) από τη SpaceX είναι περί τα $55 εκατομμύρια, ενώ υπάρχουν και τα έξοδα εξοπλισμού, προμηθειών, τροφής, και βέβαια του χρόνου στον ISS.
Πιθανότατα, όλα αυτά θα αλλάξουν όταν οι ιδιωτικές εταιρείες αρχίσουν να συναρμολογούν ιδιωτικούς διαστημικούς σταθμούς, οι οποίοι θα έχουν πολλαπλάσιο ωφέλιμο χώρο από τα κλειστοφοβικά 900 κυβικά μέτρα του ISS. Μέχρι τότε, θα βλέπουμε λίγους δισεκατομμυριούχους να πηγαίνουν για τουρισμό σε χαμηλή τροχιά, και θα συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε.