Το άρθρο αυτό αφορά όλους, αλλά θα είναι ιδιαιτέρως χρήσιμο σε όσους περνάνε, είτε λόγω δουλειάς είτε… διασκέδασης, πολλές ώρες μπροστά σε μια οθόνη. Εάν η οθόνη είναι μέρος της καθημερινότητάς σου και δε μπορείς να κάνεις αλλιώς, τότε θα πρέπει να φροντίζεις ώστε η οθόνη αυτή να είναι όσο πιο ευγενική με τα μάτια σου είναι δυνατόν. Μήπως αντιμετωπίζεις προβλήματα με τα μάτια σου, κούραση ή ακόμη και πονοκεφάλους; Ίσως ήρθε η ώρα να πάρεις καινούριο monitor.
Γιατί; Οι κύριοι λόγοι είναι οι παρακάτω.
1. PWM dimming
Ένας τρόπος να μειώσεις την κούραση των ματιών είναι να μειώσεις τη φωτεινότητα της οθόνης, ειδικά αν δουλεύεις βράδυ. Το πρόβλημα με τις παλαιότερες οθόνες LCD είναι πως απαιτούν μια πηγή λευκού φωτός από την πίσω πλευρά, το λεγόμενο backlight, μιας και οι υγροί κρύσταλλοι δεν παράγουν φως αλλά απλώς το μπλοκάρουν. Εδώ και χρόνια, οι οθόνες έχουν LED backlights, τα οποία αποτελούνται από πολλά έως πάρα πολλά LEDs. Αν όμως μειώσεις την φωτεινότητα της οθόνης, τα LEDs αυτά δεν μειώνουν ομοιόμορφα τη φωτεινότητά τους, αλλά η οθόνη αρχίζει και τα αναβοσβήνει με πάρα πολύ μεγάλη συχνότητα. Αυτό είναι το PWM (Pulse-Width Modulation) dimming. Κι όμως, μπορεί να μην το βλέπεις, αλλά αυτό το συνεχές αναβόσβημα κουράζει τα μάτια. Αρκετές σύγχρονες οθόνες έχουν αντικαταστήσει αυτόν τον τρόπο μείωσης της φωτεινότητας με ρύθμιση της τάσης του ρεύματος που τροφοδοτεί τα LEDs, κάτι που ονομάζεται DC dimming και ίσως το δεις να διαφημίζεται και ως PWM-free. Με τη μέθοδο αυτή δεν υπάρχει καθόλου αναβόσβημα στο backlight.
2. Αυτόματη ρύθμιση φωτεινότητας
Πολλές νεότερες οθόνες διαθέτουν, εκτός του DC dimming, και συστήματα αυτόματης προσαρμογής της φωτεινότητας. Το σύστημα χρησιμοποιεί αισθητήρα φωτός και προσαρμόζει την φωτεινότητα της οθόνης αναλόγως της φωτεινότητας του περιβάλλοντος.
Αν η οθόνη δεν έχει τέτοια λειτουργία, υπάρχει δυνατότητα εξομοίωσης, είτε μέσω του night light των Windows 10 είτε μέσω του προγράμματος f.lux, με σαφώς λιγότερη ακρίβεια.
3. Glare
Οι οθόνες πιο παλιά χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες: τις glossy και τις matte. Ελληνιστί, τις γυαλιστερές και τις ματ. Η γυαλιστερή επιφάνεια θεωρητικά είναι η καλύτερη μιας και επιτρέπει στο φως της οθόνης να περάσει χωρίς παραμορφώσεις και να φτάσει στα μάτια σου. Το κακό είναι πως η γυαλιστερή επιφάνεια έχει την τάση να λειτουργεί σαν καθρέφτης, αντανακλώντας και ό,τι άλλο υπάρχει στο περιβάλλον της οθόνης, όπως, πχ, λάμπες ή φως από κάποιο παράθυρο. Οι ματ έχουν σαφώς πιο φλου εικόνα, αλλά δεν αντανακλούν. Οι σύγχρονες οθόνες έχουν ειδικές επιστρώσεις για τη μείωση των αντανακλάσεων, ενώ υπάρχουν και οι semi-glossy οθόνες, οι οποίες βρίσκονται στη χρυσή τομή μεταξύ των δύο.
4. Οθόνη με… καμπύλες
Κυρίως αφορά τις οθόνες με μεγάλο πλάτος, αλλά υπάρχουν σε όλα τα μεγέθη. Οι καμπύλες οθόνες έχουν στόχο να βάζουν τα μάτια σου στο κέντρο ενός κύκλου, με σκοπό να μη χρειάζεται να επανεστιάζουν κάθε φορά που κοιτάς άλλο τμήμα της οθόνης και η απόσταση μεταξύ ματιών και οθόνης αλλάζει. Αν διαβάσεις τις προδιαγραφές και φροντίσεις να τοποθετήσεις την κυρτή οθόνη στο κατάλληλο σημείο, έτσι ώστε τα μάτια σου να βρίσκονται στο κέντρο της καμπύλης, θα κάνεις τη ζωή των ματιών σου πολύ πιο εύκολη.
5. Όλα είναι μπλε
Κάποιες έρευνες έχουν δείξει πως το μπλε τμήμα του φωτός που εκπέμπουν οι οθόνες κουράζει τα μάτια. Έτσι, τον τελευταίο καιρό, βλέπουμε όλο και περισσότερους κατασκευαστές οθονών να κάνουν βήματα για να μειώσουν τη μπλε συνιστώσα του backlight, με ειδικά φίλτρα ή και ειδικά LEDs στο backlight. Τα Windows 10 έχουν τη λειτουργία night light που κάνει κάτι παρόμοιο, αλλά πάντα είναι καλύτερο το να διορθώνεις κάτι από την πηγή.
6. Ρυθμίσεις
Οι παλιοί χρήστες υπολογιστή που έχουν προλάβει οθόνες CRT (αυτές οι παλιές με τους καθοδικούς σωλήνες) θα θυμούνται πως μόνο τα απολύτως κορυφαία και πανάκριβα μοντέλα είχαν όλα τα ρυθμιστικά. Οι πιο φτηνές δεν είχαν σχεδόν τίποτα. Και βέβαια, δε μπορούσες να τους αλλάξεις ύψος ή γωνία, εκτός κι αν έβαζες από κάτω τον… χρυσό οδηγό. Όλες οι σύγχρονες οθόνες LCD ή και OLED δεν χρειάζονται καν ρυθμίσεις γεωμετρίας, ενώ οι βάσεις τους διαθέτουν όλα τα κομφόρ για να τις ρυθμίζεις καθ’ ύψος, αλλά και τις γωνίες σε όλους τους άξονες περιστροφής, έτσι ώστε η οθόνη να βρίσκεται κάθετα στα μάτια σου και στο ιδανικό ύψος. Ποιο είναι αυτό; Το ιδανικό για τα μάτια είναι από 20° έως 50° κάτω από το οριζόντιο. Το ιδανικό, όμως, για τον αυχένα είναι το απολύτως οριζόντιο. Αναλόγως αν έχεις ευαίσθητο αυχένα, ίσως θα πρέπει να φροντίσεις ώστε τα μάτια σου να είναι στο ίδιο ύψος με την πάνω άκρη της εικόνας της οθόνης. Αν τα μάτια σου είναι πιο ευαίσθητα, τότε η οθόνη θα πρέπει να είναι πιο χαμηλά και υπό γωνία, ώστε να κοιτάει εσένα.
Τώρα που ξέρεις, λοιπόν, μπες στο site του ΓΕΡΜΑΝΟΥ και βρες την ιδανική οθόνη για εσένα. Επίσης, θυμήσου δύο βασικές αρχές: πρώτον, η μεγαλύτερη οθόνη θα ξεκουράσει τα μάτια σου και όχι το αντίθετο, γιατί οι εικόνες, οι λέξεις και τα γράμματα θα είναι μεγαλύτερα· μπορεί στην αρχή να σου φανεί κουραστική, αλλά δεν θα είναι. Δεύτερον, μη στερείς από τα μάτια σου το φως. Τα μάτια μας εξελίχθηκαν για να βλέπουν στο φως του ήλιου. Όλες αυτές οι ρυθμίσεις τύπου dark mode μπορεί να φαίνονται πιο ξεκούραστες (κυρίως το βράδυ) αλλά δεν είναι, ούτε θα πρέπει να δουλεύεις μπροστά σε μια οθόνη μέσα στο απόλυτο σκοτάδι. Επαναλαμβάνουμε: τα μάτια μας φτιάχτηκαν για να βλέπουν υπό το εκτυφλωτικό φως του ήλιου. Μην τους στερείς το φως!