Εδώ και μήνες βρισκόμαστε σε έναν κυκεώνα ανακοινώσεων και συζητήσεων σχετικά με το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης, το αν είναι κάτι καλό για την ανθρωπότητα, αν παραβιάζει δικαιώματα, ή ακόμη και αν θα… μας εξολοθρεύσουν τα ρομπότ! Πέραν των άρθρων που γράφονται για να εντυπωσιάσουν, η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να έχει όντως κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια, πλην όμως βρίσκεται ακόμη σε βρεφικό στάδιο. Αν και απέχουμε παρασάγγας από τον… terminator, η τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να φέρει την επανάσταση σε διάφορους χώρους, και ο χώρος της υγείας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς. Η χρήση deep neural networks, ρομποτικής, επεξεργασίας ομιλίας, υπολογιστικής όρασης, και πολλών άλλων παρακλαδιών αυτού που ονομάζουμε “τεχνητή νοημοσύνη” έχει τη δυνατότητα να εκτοξεύσει τις διαγνωστικές ικανότητες και να βελτιώσει τις θεραπείες μα και ολόκληρη την διαδικασία παροχής υπηρεσιών υγείας.
Η διάγνωση είναι ίσως ο πιο σημαντικός τομέας στον οποίο συστήματα deep learning και artificial intelligence μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά. Ήδη υπάρχουν τέτοια συστήματα τα οποία εκπαιδεύονται πάνω σε δεκάδες χιλιάδες εικόνες, από ακτινογραφίες, αξονικές τομογραφίες, και άλλες απεικονιστικές μεθόδους, και οι ικανότητές τους ξεπερνούν ακόμη και αυτές έμπειρων ακτινολόγων. Παράλληλα, η τεχνολογία έχει περάσει και σε συσκευές της κατηγορίας “wearables”, οι οποίες μπορούν να παρακολουθούν παραμέτρους του σώματος όπως καρδιακούς παλμούς, πίεση, οξυγόνωση αίματος, επίπεδα δραστηριότητας, ποιότητα ύπνου, και άλλα. Συνδυάζοντας τα δεδομένα αυτά, επιτρέπουν την ανίχνευση παθήσεων πολύ προτού γίνουν τόσο σοβαρές ώστε να απειλείται η ζωή του χρήστη.
Σε ένα διαφορετικό επίπεδο, η τεχνητή νοημοσύνη βοηθά στην αλματώδη ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή τον εντοπισμό νέων χρήσεων για ήδη γνωστές ουσίες! Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης επιταχύνουν την ανάλυση μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων ώστε να εντοπίζουν στοχευμένες ουσίες, να προβλέπουν αναμενόμενες παρενέργειες, και να χρησιμοποιούν καλύτερα τα δεδομένα από κλινικές δοκιμές. Ήδη έχουμε τα πρώτα αποτελέσματα, με ένα φάρμακο που σχετίζεται με την υπέρταση (bumetanide) αναγνωρίστηκε ως πιθανό για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου Alzheimer!
Αλλά και σε κάτι για το οποίο έχουμε ήδη γράψει σε παλαιότερο άρθρο: τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της ψυχολογίας, όπου έχουν αναπτυχθεί συστήματα (chatbots) τα οποία μπορούν να προσφέρουν συμβουλευτική και υποστήριξη σε άτομα με συμπτώματα όπως άγχος ή κατάθλιψη. Οι δοκιμές έχουν δείξει ήδη την αποτελεσματικότητα τέτοιων συστημάτων. Παράλληλα, άλλα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης είναι σε θέση να εντοπίσουν άτομα με αυτοκτονικές τάσεις απλά παρακολουθώντας τις δημοσιεύσεις τους σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης!
Τέλος, το προφανές: η βελτιστοποίηση των υπηρεσιών υγείας είναι ένας χώρος στον οποίο ήδη διαπρέπουν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ο εντοπισμός προβληματικών περιοχών ή διαδικασιών είναι γεγονός, με τα συστήματα αυτά να βελτιώνουν διεργασίες όπως η οργάνωση των ραντεβού, ο διαμοιρασμός των πόρων σε νοσοκομεία και κλινικές, ακόμη και η βελτιστοποίηση εσωτερικών διεργασιών σε αυτά. Τα αποτελέσματα δείχνουν μείωση του χρόνου αναμονής των ασθενών, αλλά και μείωση στα υλικά, μειώνοντας τη σπατάλη και περιορίζοντας τις ελλείψεις.
Είναι όλα αγγελικά πλασμένα, όμως; Σαφώς όχι. Οι ερευνητές έχουν ήδη αναγνωρίσει προβληματικούς τομείς, με το πιο σημαντικό να είναι το λεγόμενο “bias”, δηλαδή μια τάση που δημιουργείται σε ένα σύστημα λόγω των δεδομένων πάνω στα οποία εκπαιδεύτηκε. Οι ερευνητές ήδη εργάζονται στο να περιορίσουν αυτά τα biases (φυλετικά, ηλικιακά, και άλλα) ώστε τα συστήματα να είναι όσο το δυνατόν πιο αμερόληπτα.
Ένα πράγμα είναι φανερό, όμως: η τεχνητή νοημοσύνη είναι εδώ και το μέλλον της προβλέπεται λαμπρό!