Τα τελευταία χρόνια, το διάστημα έχει ξαναγίνει της μόδας, τόσο στο ευρύ κοινό όσο και στις εταιρείες που ασχολούνται με το θέμα. Ίσως η αρχή να έγινε με τη SpaceX του Elon Musk, η οποία έδειξε μια εναλλακτική οδό έναντι αυτού που είχαμε συνηθίσει εδώ και δεκαετίες, δηλαδή να περιμένουμε από τη NASA να τα κάνει όλα. Όσοι έχουν δει την κλασσική ταινία επιστημονικής φαντασίας “Οδύσσεια του Διαστήματος”, θα είναι γνώριμοι με την ιδέα του τεράστιου διαστημικού σταθμού σε σχήμα λουκουμά (επιστημονικά “τόρος”), ο οποίος περιστρέφεται και δημιουργεί συνθήκες τεχνητής βαρύτητας. Η ιδέα βέβαια δεν προήλθε από τον Arthur Clarke που έγραψε το ομώνυμο βιβλίο, ούτε από την ταινία του Stanley Kubrick, αλλά η πρώτη ιδέα προέρχεται από τον Ρώσο πρωτοπόρο του διαστήματος Konstantin Tsiolkovsky, ο οποίος δημοσίευσε την ιδέα το 1903, πολύ προτού ο άνθρωπος πάει στο διάστημα. Αργότερα, ο Herman Potocnik (Αυστρο-Ουγγρικής προέλευσης Σλοβένος μηχανικός) ανέπτυξε περαιτέρω την ιδέα του Tsiolkovsky το 1929, ενώ στο προσκήνιο την επανέφερε τη δεκαετία του ’50 ο γνωστός και μη εξαιρετέος Wernher von Braun, ως έναν σταθμό ενδιάμεσο στην πορεία της αποίκισης του πλανήτη Άρη!
Από τότε, όμως, ενώ ο άνθρωπος πάτησε στη Σελήνη και έχει στείλει διαστημικές συσκευές σε όλους τους πλανήτες και σε πολλά άλλα σώματα, δεν έχει γίνει κανένα βήμα προς την κατεύθυνση του διαστημικού σταθμού με σχήμα τόρου. Ιδέες έχουν υπάρξει πολλές, όμως η κατασκευή ενός τέτοιου σταθμού απαιτεί σημαντικά κονδύλια και δέσμευση των εκτοξεύσεων για μεγάλο χρονικό διάστημα, απλά για να μεταφέρουν πρώτες ύλες στο σημείο κατασκευής. Επομένως, η NASA δεν ενδιαφέρθηκε για κάτι τέτοιο, εστιάζοντας στη λειτουργία του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού. Πλέον, με την ανάπτυξη τόσο της SpaceX όσο και άλλων ιδιωτικών εταιρειών, η επίσημη γραμμή της NASA είναι πως ο στόχος της θα είναι projects με μεγάλο βαθμό δυσκολίας και πως δεν πρόκειται να ασχοληθεί με “απλά” ζητήματα, όπως η κατασκευή διαστημικών σταθμών σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη.
Κάπου εδώ, όμως, έρχονται ιδιωτικές εταιρείες για να καλύψουν το κενό που αφήνει η NASA – κάτι που ήταν ούτως ή άλλως ο στόχος της Αμερικάνικης υπηρεσίας – και ήδη έχουμε τις πρώτες ανακοινώσεις προς αυτή την κατεύθυνση. Μάλιστα, μια εταιρεία ονόματι Gateway Foundation έχει σκοπό να ξεκινήσει την κατασκευή του πρώτου τοροειδούς διαστημικού σταθμού μέχρι το 2025, με τη συνδρομή μιας άλλης εταιρείας ονόματι Orbital Assembly Corportation.
Στα σχέδια της εταιρείας βλέπουμε μια σειρά από projects τα οποία έχουν ως στόχο τη σταδιακή απόκτηση εμπειρίας στην κατασκευή διαστημικών σταθμών, αλλά και τα απαραίτητα εργαλεία για αυτό. Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι το VERA station, όπου VERA τα αρχικά του “Voluminous Environment Rotating Architecture” (Αρχιτεκτονική Ευρύχωρου Περιστρεφόμενου Περιβάλλοντος). Το VERA θα είναι ο πρώτος σταθμός που θα κατασκευαστεί, ο οποίος θα έχει εσωτερικό όγκο 369.523 κυβικών μέτρων και θα μπορεί να φιλοξενήσει 1000 επισκέπτες και 200 άτομα προσωπικό! Η σχεδίασή του προβλέπει δύο τόρους, έναν εξωτερικό στον οποίο θα διαμένουν οι επισκέπτες και έναν μικρότερο εσωτερικό. Σε αυτόν θα βρίσκονται τα καταλύματα του προσωπικού, τα συστήματα ελέγχου, ενώ αυτός θα κατασκευαστεί πρώτος, έτσι ώστε τα συνεργεία κατασκευής να μπορούν να τον χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του μεγάλου εξωτερικού τόρου.
Το επόμενο βήμα προς την διαστημική εξόρμηση της ανθρωπότητας θα είναι το Gateway, το οποίο θα είναι πολύ μεγαλύτερο από το VERA, και θα έχει εσωτερικό όγκο σχεδόν 12 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων! Θα αποτελείται από ένα κεντρικό hub και έναν τεράστιο δακτύλιο, ενώ το μέγεθός του θα το κάνει εύκολα ορατό από την επιφάνεια της Γης. Συνολικά θα έχει διάμετρο 488 μέτρα! Για σύγκριση, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός έχει μήκος 67 μέτρα (94 αν συνυπολογίσουμε και τα ικριώματα των ηλιακών συλλεκτών) και συνολικό εσωτερικό όγκο 388 κυβικά μέτρα! Το Gateway θα είναι ένα πραγματικά κολοσσιαίο κατασκεύασμα, το οποίο θα διαθέτει στο κέντρο του hub ένα “διαστημοδρόμιο”, δηλαδή χώρο στον οποίο θα φτάνουν και θα φεύγουν τα διαστημόπλοια που θα μεταφέρουν επιβάτες από και προς τον σταθμό, με χωρητικότητα 5 οχήματα ταυτοχρόνως, 10 πύλες και 8 μεγάλους αεροφράκτες (airlocks) για εμπορεύματα!
Το ακόμη πιο εντυπωσιακό, αλλά προφανές για όσους θυμούνται τη φυσική του λυκείου, είναι το ότι θα υπάρχουν τρία βασικά επίπεδα βαρύτητας: κοντά στο κέντρο του hub η βαρύτητα θα είναι μηδενική, στο εξωτερικό του hub θα υπάρχει (τεχνητή) βαρύτητα περίπου όση στην επιφάνεια της Σελήνης (20% της γήινης), ενώ στον εξωτερικό δακτύλιο η βαρύτητα θα ανεβαίνει στο 35% της γήινης και περίπου όση στην επιφάνεια του Άρη.
Σίγουρα θα αναρωτιέσαι, σκεπτόμενος πως είναι πολύ ωραία όλα αυτά, ποιος θα πληρώσει το κόστος. Λοιπόν, το Gateway Foundation έχει συγκεκριμένο πλάνο για αυτό. Ο πρώτος σταθμός, το VERA station, θα έχει ως στόχο να προσελκύσει τουρίστες και μάλιστα όχι… τρισεκατομμυριούχους όπως σήμερα, αλλά να είναι προσιτό για τον οποιονδήποτε! Η αρχική σκέψη είναι να έχουν δρομολόγια (αν μπορούμε να ονομάσουμε “δρομολόγια” τις εκτοξεύσεις) δύο φορές την εβδομάδα και να δίνουν την ευκαιρία σε όποιον επιθυμεί να περάσει λίγες μέρες ή λίγες εβδομάδες σε τροχιά!
Βέβαια, η πραγματικότητα είναι λίγο διαφορετική. Μπορεί η ιδέα του ταξιδιού στο διάστημα να είναι θελκτική σε όλους, όμως τα πραγματικά έσοδα θα έρθουν από τις μεγάλες εταιρείες και βέβαια την ίδια τη NASA, την ESA, και τις άλλες διαστημικές υπηρεσίες, οι οποίες ήδη έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για τη μίσθωση χώρων και εγκαταστάσεων σε όποιον τελικά καταφέρει και κατασκευάσει έναν ιδιωτικό διαστημικό σταθμό.
Ακριβώς αυτό ήταν και το πλάνο της NASA: να σταματήσει να σπαταλά χρήματα για πράγματα τα οποία πλέον μπορούν να αναλάβουν ιδιωτικές εταιρείες, και να επικεντρωθεί στην εξερεύνηση του διαστήματος και σε projects τα οποία έχουν τεράστιο επιστημονικό αλλά μηδενικό εμπορικό ενδιαφέρον, όπως το τηλεσκόπιο James Webb ή τα οχήματα εξερεύνησης του Άρη. Πάνω στην ίδια βάση κινούνται και οι άλλες υπηρεσίες, όπως η Ευρωπαϊκή ESA, η οποία προτίθεται να νοικιάσει χώρους ή αρθρώματα (modules) αλλά δεν πρόκειται να κατασκευάσει εκ του μηδενός διαστημικό σταθμό.
Όσον αφορά την ίδια τη Gateway, η εταιρεία θέλει να μπει σοβαρά στην διαδικασία της εξερεύνησης του διαστήματος, παρέχοντας τον σταθμό της ως πύλη (αυτό άλλωστε σημαίνει και το όνομα) από την οποία η ανθρωπότητα θα ξεκινήσει την – αναπόφευκτη για πολλούς – πορεία της προς την κατάκτηση του διαστήματος!
Εμείς, όσοι μεγαλώσαμε με τα επιτεύγματα της ανθρωπότητας (ΗΠΑ, ΕΣΣΔ) στο διάστημα, νομίζοντας πως μέχρι το έτος 2000 η ανθρωπότητα θα έχει πολλούς διαστημικούς σταθμούς, τόσο σε τροχιά όσο και στην επιφάνεια της Σελήνης, του Άρη, ίσως και άλλων ουρανίων σωμάτων, δε μπορούμε να περιμένουμε! Ήδη κοντεύουμε το ένα τέταρτο του 21ου αιώνα και ακόμη το διάστημα παραμένει τόσο απρόσιτο όσο το 1982, ενώ ο ένας και μοναδικός διαστημικός σταθμός μοιάζει περισσότερο με… υποβρύχιο, παρά με τις ευρύχωρες και με τεχνητή βαρύτητα εγκαταστάσεις που συνηθίσαμε να βλέπουμε σε ταινίες και σειρές όταν ήμασταν παιδιά! Εμπρός, λοιπόν! Το διάστημα είναι εκεί και μας περιμένει! Ad astra!
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.