Η ιστορία μας ξεκινά με ένα ατύχημα: μια Σουηδή αγρότισσα έχασε το δεξί χέρι της σε ένα ατύχημα στην φάρμα της, πριν από δύο και πλέον δεκαετίες. Από τότε, υπέφερε από έντονους πόνους, κάτι που της προκαλούσε και κρίσεις άγχους. Η ίδια ένιωθε πόνο από το ακρωτηριασμένο της μέλος. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που ονομάζεται “πόνος–φάντασμα” (phantom pain) και είναι πολύ συχνή πάθηση σε άτομα που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό. Τώρα, όμως, μια νέα ανακάλυψη φέρνει επανάσταση στον τομέα της προσθετικής!
Ο πόνος–φάντασμα οφείλεται στο γεγονός πως το άκρο μπορεί να έχει ακρωτηριαστεί, οι νευρικές οδοί προς αυτό, όμως, παραμένουν στη θέση τους, κάτι που κάνει τον εγκέφαλο να παρερμηνεύει τα σήματα από αυτές ως πόνο. Η νέα ανακάλυψη αποτελεί άθροισμα δεκαετιών ερευνών και δοκιμών, τόσο στον τομέα της προσθετικής, όσο και της επανορθωτικής χειρουργικής, της εμφύτευσης ηλεκτροδίων, αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης!
Η Σουηδή ασθενής έγινε η πρώτη ασθενής η οποία δέχθηκε να δοκιμάσει ένα νέο είδος βιονικού χεριού, σχεδιασμένου από μια ομάδα αποτελούμενη από επιστήμονες διαφόρων κλάδων, μηχανικούς αλλά και χειρουργούς, υπό την καθοδήγηση του Max Ortiz Catalan, επικεφαλής του Bionics Institute της Αυστραλίας. Για την τοποθέτηση, χρησιμοποιήθηκε μια διαδικασία κατά την οποία εγχύθηκε τιτάνιο εντός του οστικού ιστού, ώστε να αποτελέσει τη σταθερή μηχανική βάση για τη μηχανική σύνδεση του πρόσθετου. Πάνω σε αυτή τη βάση, η ομάδα μπόρεσε να στηρίξει το υπόλοιπο τμήμα του δεξιού χεριού.
Αυτό το βήμα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο, καθώς έπρεπε να ευθυγραμμιστούν με τεράστια ακρίβεια η κερκίδα και η ωλένη (τα δύο μακρά οστά του κάτω μέρους του βραχίονα). Ταυτοχρόνως, έπρεπε να επανατοποθετηθούν οι μύες και οι νευρικές απολήξεις του βραχίονα, έτσι ώστε να γίνει πιο εύκολη η σύνδεσή τους με το μηχανικό πρόσθετο. Οι μηχανικοί είχαν να αντιμετωπίσουν και την έλλειψη χώρου στο τεχνητό μέλος, στον οποίο έπρεπε να χωρέσουν όλα τα εξαρτήματα του πρόσθετου.
«Συνδυάζοντας την οστεοενσωμάτωση και την επανορθωτική χειρουργική, εμφυτευόμενα ηλεκτρόδια, και τεχνητή νοημοσύνη, μπορούμε να επαναφέρουμε τη λειτουργικότητα [του ασθενούς] σε τέτοιο βαθμό που δεν υπάρχει προηγούμενο. […] Ο ακρωτηριασμός κάτω από τον αγκώνα έχει πολύ ιδιαίτερες προκλήσεις, κι αυτό το επίπεδο λειτουργικότητας που καταφέραμε, αποτελεί ένα σημαντικό άλμα για το πεδίο της προηγμένης αναδόμησης άκρων στο σύνολό της». Τάδε έφη, Rickard Brånemark, ομότιμος καθηγητής του Gothenburg University και συνεργάτης του MIT, ο οποίος επίβλεψε την εγχείρηση.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι το αποτέλεσμα! Η ασθενής ανέφερε πως το νέο της προσθετικό χέρι είναι άνετο και μπορεί να το φορά ολόκληρη τη μέρα, είναι εντελώς ενοποιημένο με το υπόλοιπό της σώμα, και το πιο σημαντικό όλων: την έχει ανακουφίσει από τον χρόνιο πόνο. Σύμφωνα με τον Catalan, αυτή η μείωση του πόνου οφείλεται στην ενοποιημένη προσέγγιση της ομάδας του, η οποία συνδύασε την χειρουργική και την μηχανική, επιτρέποντας τη χρήση (περίπου) των ίδιων νευρικών ομάδων που χρησιμοποιούσε το ακρωτηριασμένο της χέρι. Η ίδια αναφέρει: «Έχω καλύτερο έλεγχο του πρόσθετου, αλλά το πιο σημαντικό είναι πως ο πόνος μου έχει μειωθεί. Σήμερα χρειάζομαι πολύ λιγότερα παυσίπονα».
Η ιστορία μας, λοιπόν, έχει αίσιο τέλος, τόσο για την Σουηδή αγρότισσα, όσο και, μελλοντικά, για πολλές χιλιάδες ανθρώπων σε όλο τον κόσμο!