Η ιστορία της Πομπηίας εξακολουθεί και εξάπτει τη φαντασία ολόκληρου του κόσμου. Η αρχαία πόλη με το τραγικό τέλος, καλυμμένη από εκατομμύρια τόνους τέφρας, αποτελεί ταυτοχρόνως μια ιστορία η οποία βάζει τον καθένα να φανταστεί τις τελευταίες ώρες της, αλλά αποτελεί και μια χρονοκάψουλα, άθικτη και διατηρημένη στην εντέλεια, για τους ερευνητές και ιστορικούς. Μάλιστα, εκτός ενός μικρού της τμήματος, το οποίο είχε την ατυχία να πέσει στα χέρια “αρχαιολόγων” προηγούμενων αιώνων, παραμένει άθικτη και οι σημερινοί αρχαιολόγοι και λοιποί ερευνητές την ξαναφέρνουν στο φως του ήλιου με τεράστια προσοχή και χωρίς βιασύνη. Οι άνθρωποι που πέθαναν στην Πομπηία αποτελούν τμήμα αυτής της ιστορίας, με τα σώματά τους να έχουν μετατραπεί σε ένα είδος εκμαγείων, καλυμμένα από τέφρα και ηφαιστειακά υλικά.
Οι έρευνες, όμως, πάνω στα σώματα των κατοίκων της Πομπηίας συνεχίζονται και τώρα, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, οι ειδικοί κατάφεραν και έριξαν φως στη σύνθεση των οστών και των υπολειμμάτων των σωμάτων – και μάλιστα με τρόπο μη επεμβατικό, δηλαδή χωρίς να πειράξουν καθόλου τα σώματα. Η χημική ανάλυση των σωμάτων έγινε με νέες φορητές συσκευές φθορισμού ακτίνων Χ, επί τόπου, για πρώτη φορά! Με αυτό τον τρόπο, οι ερευνητές κατάφεραν να προσδιορίσουν την σύσταση των οστών. Έπειτα συνέκριναν τα αποτελέσματα των μετρήσεων με άλλες μετρήσεις από άλλες τοποθεσίες, όπως τη Νεκρόπολη του Ostiense της Ρώμης και την Ισλαμική Νεκρόπολη της Colata στη Βαλένθια.
Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν πως, τελικά, οι κάτοικοι της Πομπηίας δεν πέθαναν από την θερμότητα ή από αφυδάτωση, όπως πίστευαν οι περισσότεροι μέχρι τώρα, αλλά από ασφυξία, η οποία προηγήθηκε και η οποία οφείλεται σε αέρια που εκλύθηκαν από το ηφαίστειο του Βεζούβιου πριν την έκρηξη. Η θεωρία της ασφυξίας υποστηρίζεται και από άλλα στοιχεία, όπως είναι η θέση των σωμάτων των θυμάτων, η οποία φαίνεται χαλαρή, ξαπλωτή ή απλωμένη, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις οι κάτοικοι προσπαθούσαν να καλυφθούν με κάποιο ύφασμα.
Οι αναλύσεις δείχνουν επίσης πως η έκθεση των σωμάτων σε υψηλές θερμοκρασίες και λάβα έγινε μετά τον θάνατο των κατοίκων, με τα σώματά τους να έχουν αποτεφρωθεί εκ των υστέρων. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ανάλυση αυτή αφορά μόνο τα συγκεκριμένα σώματα, ενώ είναι βέβαιο πως, κατά τη διάρκεια των διαφορετικών φάσεων της έκρηξης του Βεζούβιου, άνθρωποι πέθαναν με πολλούς και διάφορους τρόπους. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τους κατοίκους του Ηρακλείου (Herculaneum), μιας πόλης πιο κοντινής στον Βεζούβιο, της οποίας οι κάτοικοι αποτεφρώθηκαν από πυροκλαστικές ροές θερμοκρασίας άνω των 500°C.
Η μελέτη έγινε από το Πανεπιστήμιο της Βαλένθια, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Νάπολης, ενώ σε αυτήν συμμετείχαν και καθηγητές και ερευνητές από άλλα πανεπιστήμια. Είναι δε η πρώτη φορά που η μελέτη των σωμάτων έγινε με αυτόν τον τρόπο, κάτι που φέρνει στον τομέα της αρχαιολογίας ένα νέο και πανίσχυρο εργαλείο, καθώς μέχρι τώρα ήταν αδύνατη η χημική ανάλυση χωρίς λήψη δείγματος ή έστω μεταφορά των σωμάτων σε απομακρυσμένες τοποθεσίες με ειδικά μηχανήματα.
Πλέον αποδεικνύεται από τα ίδια τα ευρήματα πως η Πομπηία δεν καλύφθηκε μονομιάς με λάβα, αλλά η έκρηξη έγινε σε στάδια, με τους κατοίκους της εν πολλοίς να πεθαίνουν προτού καν καταλάβουν τι συνέβαινε. Αλλά η Πομπηία έχει πολλά ακόμη να δώσει. Ένα μεγάλο μέρος της πόλης εξακολουθεί και βρίσκεται καλυμμένο και είναι σίγουρο πως στο μέλλον θα έχουμε ακόμη περισσότερα στοιχεία για την ιστορία και την τύχη της καταδικασμένης αυτής πόλης.