Το διάστημα μας περιμένει! Η νέα “κούρσα του διαστήματος”, σε αντίθεση με την πρώτη της δεκαετίας του ’60 (κυρίως), δεν έχει ως στόχο το να στείλει άνθρωπο στη Σελήνη αλλά το να αποκτήσει πρόσβαση στη ζώνη των αστεροειδών, η οποία βρίσκεται μεταξύ Άρη και Δία. Ο λόγος είναι απλός: πρώτες ύλες! Οι αστεροειδείς έχουν τεράστιες ποσότητες στοιχείων όπως ο λευκόχρυσος, το παλλάδιο, το όσμιο, και πολλά ακόμη τα οποία στη Γη είναι σπάνια και – κυρίως – δυσπρόσιτα. Οι αστεροειδείς, από την άλλη, είναι απλά σωροί πετρωμάτων με ελάχιστη βαρύτητα, οι οποίοι μπορούν πολύ εύκολα να συλλεχθούν και να αξιοποιηθούν. Στο διάστημα δεν χρειάζεται εκσκαφή, δεν υπάρχουν δάση, βιότοποι, ποτάμια, ζώα υπό εξαφάνιση, οικισμοί γηγενών πληθυσμών που θα πρέπει να εκτοπιστούν. Επίσης δεν υπάρχει ιδιαίτερο θέμα μόλυνσης του περιβάλλοντος. Η ζώνη των αστεροειδών είναι μια τεράστια πηγή πρώτων υλών που, για την ώρα παραμένει εκτός της ανθρώπινης ικανότητας να τους εκμεταλλευτεί.
Η τωρινή κούρσα του διαστήματος αφορά τη δημιουργία υποδομών και βάσεων, αρχικά σε τροχιά και στη Σελήνη, έπειτα στον Άρη, ως ενδιάμεσα σκαλοπάτια προς τους αστεροειδείς. Σίγουρα έχουμε ακόμη δρόμο μέχρι εκεί, όμως οι ερευνητές έχουν ήδη αρχίσει να σκέφτονται και το “τότε”. Συγκεκριμένα, το πώς θα γίνει η εξόρυξη – ή καλύτερα, η συλλογή – των πετρωμάτων, δεδομένου πως η βαρύτητα στην επιφάνεια ενός αστεροειδή είναι μηδαμινή. Το να στείλει κανείς ένα συμβατικό όχημα τύπου εκσκαφέα είναι εντελώς άσκοπο· οι εκσκαφείς βασίζονται στην βαρύτητα για να συλλέξουν υλικά στην κουτάλα, ενώ πάλι η βαρύτητα του μηχανήματος διασφαλίζει τη σταθερότητά του κατά την συλλογή του υλικού. Είναι φανερό ότι οι αστεροειδείς χρειάζονται κάτι διαφορετικό.
Η NASA δουλεύει εδώ και χρόνια πάνω στο πρόβλημα, ενώ συνεργάζεται και με πανεπιστήμια στις ΗΠΑ για αυτό. Μάλιστα, μια ομάδα από το πανεπιστήμιο της Αριζόνας δημοσίευσε πρόσφατα μια σειρά από επιστημονικές εργασίες που αφορούν ένα ειδικά σχεδιασμένο σύστημα τροχού-κουτάλας, με το οποίο πιστεύουν πως θα καταφέρουν να λύσουν το πρόβλημα. Οι ερευνητές ανάπτυξαν ένα μοντέλο για να αναπαραστήσουν τις δυνάμεις που αναμένονται στην επιφάνεια ενός αστεροειδούς, και χρησιμοποίησαν αυτό το μοντέλο σε συνδυασμό με διάφορες σχεδιάσεις συστημάτων εξόρυξης και συλλογής, για να καταλήξουν στις σχεδιάσεις που αναμένονται περισσότερο κατάλληλες. Όταν ολοκληρώθηκε η θεωρητική αξιολόγηση, χρησιμοποιώντας 3D printing, κατασκεύασαν πρωτότυπα των σχεδιάσεων, με σκοπό να τα χρησιμοποιήσουν όντως σε εξομοιώσεις εξόρυξης. Παράλληλα, κατασκεύασαν και λειτουργικό ανάλογο των υλικών που αναμένεται να βρουν στους αστεροειδείς, συνδυάζοντας Styrofoam και αντικειμένων που εκτύπωσαν σε 3D printer με ρητίνες.
Σύμφωνα με τις δοκιμές, η καλύτερη λύση είναι κουτάλες μεγάλης χωρητικότητας και σε χαμηλή ταχύτητα περιστροφής. Όμως, αυτό δεν είναι παρά μία παράμετρος· για την αύξηση της ροής απαιτείται συνεχής λειτουργία του εκσκαφέα, επομένως χρειάζεται και ένα σύστημα μεταφοράς των υλικών από τον εκσκαφέα προς τον χώρο αποθήκευσης, το οποίο πιθανότατα θα λειτουργεί μέσω ενός κοχλία του Αρχιμήδη. Άλλες παρατηρήσεις των ερευνητών υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα “δαγκάνας” για την συλλογή των υλικών, ενώ φαίνεται απαραίτητο και εκτενές σύστημα σωληνώσεων, ειδικά αν υπάρχουν πολλαπλές κουτάλες ανά τροχό εκσκαφής.
Όλα αυτά, βέβαια, σε εντελώς θεωρητικό επίπεδο, μιας και βρισκόμαστε ακόμη σε… βρεφονηπιακό στάδιο όσον αφορά το διάστημα. Θα περάσουν πολλά χρόνια μέχρι να προσεδαφιστεί ο πρώτος εκσκαφέας σε κάποιον αστεροειδή, αλλά η αξιοποίηση των αστεροειδών είναι σχεδόν αναπόφευκτη και προδιαγεγραμμένη. Είναι, απλά, θέμα χρόνου.