Το Hollywood βρίσκεται σε αναβρασμό. Για πρώτη φορά από το 1960 τόσο οι σεναριογράφοι όσο και οι ηθοποιοί απεργούν, διαμαρτυρόμενοι για τη χρήση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης στην παραγωγή σειρών και ταινιών. Η αλήθεια είναι πως… το βλέπαμε να έρχεται, με τόση σιγουριά όση… το παγόβουνο τον Τιτανικό. Τα πρώτα, πολύ δειλά, βήματα είχαν γίνει από την δεκαετία του ‘90, χωρίς βέβαια τότε Τεχνητή Νοημοσύνη. Αν ξαναδεις το οσκαρικό Forrest Gump, θα δεις πως είχαν “αναστήσει” διάφορους ανθρώπους (πχ τον John Lennon) για τις ανάγκες της ταινίας, σε μικρά τμήματα. Από τότε πέρασαν αρκετά χρόνια, αλλά η τεχνολογία συνέχισε να κάνει άλματα. Σχετικά πρόσφατα, είχαμε το Star Wars: Rogue One, στο οποίο είδαμε την εικόνα του πεθαμένου Peter Cushing και της νεαρής Carrie Fisher. Το νερό είχε ήδη μπει στο αυλάκι. Πλέον οι εταιρείες παραγωγής έχουν χιλιόμετρα φιλμ και terabytes δεδομένων με τις εικόνες γνωστών ηθοποιών από κάθε πιθανή γωνία λήψης, αλλά και πολύ υλικό ηχογραφημένης της φωνής τους. Με τη χρήση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης μπορούν να κατασκευάσουν ταινίες με τη μορφή οποιουδήποτε ηθοποιού, σε οποιαδήποτε ηλικία, με οποιονδήποτε ρουχισμό, χωρίς να χρειαστούν τον ίδιο τον ηθοποιό ούτε δευτερόλεπτο! Κι εκεί αρχίζουν τα προβλήματα.
Όμως, τα προβλήματα χτυπούν πολύ περισσότερο τους άγνωστους ηθοποιούς και τους κομπάρσους, οι οποίοι δεν διαθέτουν την απαραίτητη ισχύ – και τα χρήματα – για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Η εξευτελιστική “πρόταση” της Ένωσης Παραγωγών Ταινιών και Τηλεόρασης (Alliance of Motion Picture and Television Producers – AMPTP) ήταν να “σκανάρουν” τους κομπάρσους, να τους πληρώνουν μισθό μίας ημέρας, και έπειτα να έχουν στο αρχείο τους την ψηφιακή τους αναπαράσταση και την άδεια να τη χρησιμοποιούν για όποια ταινία ή σειρά θέλουν, εις το διηνεκές, χωρίς άλλη πληρωμή και χωρίς άδεια!
Με άλλα λόγια, απλά θα πληρώνουν μισθό μίας ημέρας και θα έχουν το δικαίωμα να φτιάχνουν ταινίες με αυτό το ψηφιακό “είδωλο” του ηθοποιού, χωρίς άλλη αποζημίωση, για πάντα. Το πρόβλημα μεγεθύνεται εάν σκεφτεί κανείς πως ο εν λόγω κομπάρσος θα μπορούσε, στο ενδιάμεσο, να έχει γίνει διάσημος. Κι όμως, η εταιρεία παραγωγής που θα έχει στα αρχεία της το ψηφιακό του είδωλο, θα μπορεί να βγάζει ταινίες με την εικόνα του, χωρίς να δίνει δεκάρα (κυριολεκτικά) στον ηθοποιό.
Σε ένα απτό παράδειγμα, το 1986 το διάσημο supermodel Cindy Crawford είχε μια απειροελάχιστη συμμετοχή στην ταινία του Michael Fox “The Secret of My Success”, η οποία προβλήθηκε το 1987. Τότε η Crawford δεν ήταν παρά ένα άγνωστο μοντέλο, ενώ η εικόνα της στην ταινία εμφανίζεται για λιγότερο από δύο δευτερόλεπτα. Αν όμως ίσχυαν αυτά που θέλουν να επιβάλλουν οι εταιρείες παραγωγής, κάποια εταιρεία θα είχε την τρισδιάσταστη αναπαράσταση της Crawford από τότε και το δικαίωμα να βγάζει ταινίες με αυτήν, τόσο την περίοδο που αυτή μεσουρανούσε στις πασαρέλες αλλά ακόμη και σήμερα! Και μάλιστα χωρίς η ίδια να παίρνει ούτε cent από τα κέρδη, αλλά και χωρίς να έχει δικαίωμα επιλογής ή άρνησης!
Εδώ βέβαια θα πρέπει να αναρωτηθούμε για τα κίνητρα των εταιρειών παραγωγής. Ήδη υπάρχουν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης τα οποία μπορούν να παράξουν εικόνες ανύπαρκτων ανθρώπων, τόσο πρόσωπα όσο και σώματα. Εφ’ όσον μιλάμε για “κομπάρσους”, ποιος είναι, άραγε, ο λόγος που θέλουν να “σκανάρουν” πραγματικούς ανθρώπους; Μήπως ο λόγος είναι όντως το ότι ποντάρουν στην πιθανή μελλοντική εκμετάλλευση της εικόνας κάποιου κομπάρσου, ο οποίος στο μεταξύ θα έχει γίνει διάσημος; Όπως και στην περίπτωση των σεναριογράφων και συγγραφέων, οι εταιρείες παραγωγής θέλουν να εκμεταλλευτούν την τεχνολογία για να μειώσουν τα έξοδα και να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους. Οι ηθοποιοί και οι σεναριογράφοι αντιδρούν. Εμείς θεωρούμε πως η δυνατότητα εκμετάλλευσης της εικόνας ενός ανθρώπου εις το διηνεκές και χωρίς τη δική του συγκατάθεση, αλλά και με αποζημίωση μονάχα μίας ημέρας, είναι κάτι ηθικά ιδιαιτέρως μεμπτό. Η τεχνολογία βρίσκεται εδώ για να βελτιώσει τις ζωές όλων, και όχι τους τραπεζικούς λογαριασμούς ολίγων. Ελπίζουμε οι κινητοποιήσεις στο Hollywood να έχουν αίσιο τέλος!