Το σκέφτεσαι ακόμα; Σταμάτα τη σκέψη και άρχισε την πράξη. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να πετάξεις τις παλιές σου λάμπες και να βάλεις LED. Λόγος δεν είναι μόνο ένας· είναι αρκετοί. Ο πρώτος και καλύτερος είναι η οικονομία. Θα γλυτώσεις πολλά χρήματα και δε θα σκέφτεσαι κάθε φορά που αγγίζεις τον διακόπτη. Εξ άλλου, τώρα που οι λάμπες πυρακτώσεως έχουν καταργηθεί, θα αναγκαστείς να κάνεις την αλλαγή, αργά ἤ γρήγορα.

Προτού πας στα μαγαζιά, όμως, υπάρχουν κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίζεις.

Φωτεινότητα

Μέχρι τώρα, ξέραμε πως τα Watts της λάμπας αντιστοιχούσαν ευθέως και στη φωτεινότητα. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πως το Watt ως μονάδα μέτρησης αφορά ισχύ και όχι φωτεινότητα. Δηλαδή πόση ενέργεια καταναλώνει ή παράγει κάτι, ανά δευτερόλεπτο. Μονάδα φωτεινότητας, φωτεινής ροής όπως έχει επικρατήσει για λάμπες, είναι το Lumen. Επειδή οι λάμπες πυρακτώσεως είναι απλούστατες ως «συσκευές» – απλά ένα λεπτό συρματάκι το οποίο διαρρέεται από ρεύμα και θερμαίνεται τόσο πολύ που αρχίζει και ακτινοβολεί φως – η σχέση μεταξύ φωτεινότητας και κατανάλωσης ενέργειας είναι σταθερότατη και γνωστή. Αντιθέτως, όμως, για όλες τις άλλες τεχνολογίες φωτισμού και, πολύ περισσότερο για τις LED, η σχέση αυτή δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Οι LED είναι δίοδοι και εκμεταλλεύονται την ενέργεια με απείρως μεγαλύτερη αποδοτικότητα. Για παράδειγμα, μια λάμπα πυρακτώσεως των 100 Watt παράγει 1600 Lumens. Αντιστοίχως, μια λάμπα LED που παράγει την ίδια φωτεινότητα, (αναλόγως κατασκευαστή και ποιότητας) είναι στα 15 – 20 Watts.

Ο λόγος της τεράστιας αυτής διαφοράς είναι πως οι λάμπες πυρακτώσεως «σπαταλούν» την ενέργεια μετατρέποντάς την σε θερμότητα και ακτινοβολία σε μη ορατά μήκη κύματος. Αντιθέτως, τα LEDs είναι πολύ πιο αποδοτικά και ακτινοβολούν σε συγκεκριμένες συχνότητες, ενώ θερμαίνονται πολύ λιγότερο.

Χρώμα

Οι λάμπες πυρακτώσεως παράγουν φως στο γνωστό σε όλους θερμό κιτρινωπό χρώμα. Οι LED, όμως, μπορούν να σχεδιαστούν έτσι ώστε να παράγουν φως οποιουδήποτε χρώματος, με πολύ μεγάλη ακρίβεια σε μήκος κύματος και φάσμα. Απόδειξη είναι οι λάμπες LED που έχουν τη δυνατότητα και αλλάζουν χρώμα, οι οποίες κυκλοφορούν τα τελευταία χρόνια. Για γενική χρήση, όμως, δημοφιλείς επιλογές είναι το κλασσικό «θερμό λευκό», το «λευκό της ημέρας» και το «έντονο λευκό». Αυτή η «χροιά» του λευκού, τυπικά ονομάζεται «θερμοκρασία χρώματος» και εκφράζεται σε βαθμούς °Κέλβιν (θερμοκρασία). Χωρίς να μπούμε σε ανούσιες εξηγήσεις, η θεωρία πίσω από αυτό βασίζεται στον κλάδο της φυσικής που ονομάζεται κβαντομηχανική και, πιο συγκεκριμένα, στην ακτινοβολία μέλανος σώματος – αλλά κάτι τέτοιο ξεφεύγει από το πλαίσιο του παρόντος άρθρου. Όπως και ένα σύρμα στις παλιές λάμπες πυρακτώσεως, όσο μεγαλύτερη η θερμοκρασία του σύρματος, τόσο πιο έντονα λευκό το φως που παράγει. Αντιθέτως, όσο «κρυώνει» το σύρμα, τόσο το φως του πηγαίνει προς το κίτρινο και, πιο χαμηλά, στο κόκκινο. Μια τυπική λάμπα πυρακτώσεως έχει θερμοκρασία λευκού κάπου μεταξύ 2700°K και 3500°K. Οι αντίστοιχες LED κυκλοφορούν στους 2700°K. Αν θες κάτι πιο ουδέτερο, τότε υπάρχουν οι 4000°K, το οποίο αντιστοιχεί σε ουδέτερο λευκό. Τέλος, υπάρχουν και οι LED των 6500°K, οι οποίες παράγουν φως το οποίο τείνει να έχει κάπως γαλάζια χροιά και είναι ιδανική για κουζίνες ἤ καταστήματα.

Κόστος

Οι λάμπες LED, είναι αλήθεια πως κοστίζουν αρκετά περισσότερο από τις παλιές λάμπες πυρακτώσεως, οι οποίες ήταν πάμφθηνες – ακόμη και τώρα που η τιμή τους έχει πέσει δραματικά, μέσα στα 10 τελευταία χρόνια. Αυτό είναι η μισή αλήθεια, όμως. Μιλάμε για το κόστος αρχικής αγοράς. Αν συνυπολογίσεις πως μια λάμπα LED έχει διάρκεια ζωής δεκαπλάσια από μια λάμπα πυρακτώσεως, αλλά και καταναλώνει, αναλόγως φωτεινότητας, το 1/4 έως 1/8 σε ρεύμα, τότε η πλάστιγγα γέρνει αποφασιστικά προς το μέρος των LED. Τη διαφορά στο αρχικό κόστος αγοράς, τις περισσότερες φορές θα την «βγάλεις» από τη διαφορά στον λογαριασμό της ΔΕΗ μέσα στον πρώτο χρόνο κιόλας!

Άλλες λεπτομέρειες

Αν έχεις φωτιστικά με dimmer, θα πρέπει να ζητήσεις κατάλληλες λάμπες dimmable LED. Δεν είναι όλες οι LED κατάλληλες για λειτουργία με dimmer και πολλές δεν θα δουλέψουν καθόλου ενώ άλλες πιθανώς να υπολειτουργούν ή να καούν. Επίσης, αν έχεις φωτιστικά τα οποία είναι κλειστά, υδατοστεγή ή αεροστεγή, τότε θα πρέπει να ζητήσεις λάμπες LED σχεδιασμένες για τέτοια χρήση. Είπαμε πως οι LED θερμαίνονται πολύ λιγότερο από τις άλλες, θερμαίνονται όμως κι αυτές, και βασίζονται σε μια επαρκή ροή αέρα για να ψυχθούν. Αν τις βάλεις σε φωτιστικά κλειστού τύπου, τις καταδικάζεις σε υπερθέρμανση και σε αργό και βασανιστικό θάνατο.

Επιπλέον πλεονεκτήματα

Η πολύ μικρή κατανάλωση των LED μπορεί να δώσει πνοή σε μικρά ή παλιά φωτιστικά. Αν κάποιο φωτιστικό έχει όριο, για παράδειγμα, λάμπα 20 Watt, αυτό τις περισσότερες φορές οφείλεται στα καλώδια που έχει εσωτερικά, τα οποία δε μπορούν να αντέξουν μεγάλες εντάσεις ρεύματος. Οι LED, όμως, δουλεύουν με ρεύμα πολύ μικρής έντασης (σε Ampere), επομένως μπορείς να βάλεις λάμπες πολύ μεγαλύτερης φωτεινότητας, χωρίς πρόβλημα.

Τέλος, τον τελευταίο καιρό βλέπουμε και λάμπες με ενσωματωμένο Wi-Fi, οι οποίες μπορούν να ελεγχθούν μέσω app για smartphone, να ανάψουν, να σβήσουν, να αλλάξουν χρώμα και ένταση, όλα εξ αποστάσεως. Ακόμη τέτοιες λάμπες είναι ακριβές, αλλά αν θες να κάνεις το σπίτι σου να μοιάζει με το Enterprise, τέτοιες λάμπες δεν είναι καν δυσεύρετες, πλέον! Ψάξε στην κατηγορία Smart Home των καταστημάτων ΓΕΡΜΑΝΟΣ και φώτισε το σπίτι σου όπως ποτέ πριν!