Η εστίαση είναι το Α και το Ω της φωτογραφίας. Τα παλιά τα χρόνια, οι φωτογράφοι έπρεπε να εστιάσουν μόνοι τους, με μοναδικό βοήθημα το μάτι τους και κάποια οπτικά βοηθήματα που υπήρχαν ενσωματωμένα στο σκόπευτρο κάποιων SLR μηχανών. Μετά ήρθε το autofocus και τα πράγματα άλλαξαν άρδην. Η εστίαση έγινε αυτόματη και η ζωή των φωτογράφων πολύ πιο απλή.

Στην πράξη, το autofocus είναι κι αυτό μια επιπλέον ρύθμιση και η πολυπλοκότητα των συστημάτων αυτόματης εστίασης σημαίνει πως και αυτό είναι άλλο ένα κεφάλαιο στο ογκώδες εγχειρίδιο της φωτογραφικής μηχανής που πρέπει να διαβάσεις προσεκτικά, για να μην τρέχεις και να μη φτάνεις, όταν το χρειαστείς.

Αν και υπάρχουν διαφορές στην υλοποίηση του autofocus σε κάθε εταιρεία, να είσαι βέβαιος πως κάθε σύστημα αποτελεί απόσταγμα πολλών ετών ερευνών και πολλών επιστημονικών εργασιών. Αυτό που έχει σημασία, όμως, είναι το να μάθεις τις ιδιαιτερότητες του συστήματος, έτσι ώστε να μπορείς να το χρησιμοποιείς με τον βέλτιστο τρόπο για κάθε περίπτωση.

Εστίαση & AF points

Το autofocus διαθέτει δύο βασικούς τρόπους λειτουργίας: το single-shot και το continuous. Στον πρώτο «κλειδώνει» όταν πατάς το πλήκτρο μέχρι τη μέση και παραμένει κλειδωμένο για όσο το κρατάς μισοπατημένο. Αυτός ο τρόπος ενδείκνυται για στατικές λήψεις και θέματα με μικρή ή καθόλου κίνηση. Στον δεύτερο, το autofocus προσπαθεί να κρατήσει εστιασμένο αυτό που αντιλαμβάνεται ως «θέμα». Είναι πιο δύσκολο στη χρήση, αλλά βοηθά όταν προσπαθείς να κρατήσεις το θέμα εστιασμένο, ενώ αυτό κινείται.

Η βασική δυσκολία είναι να καταφέρεις το autofocus να εστιάσει στο σωστό σημείο του κάδρου. Για να το καταφέρεις αυτό, θα πρέπει να επιλέξεις σωστά το ή τα ενεργά σημεία του autofocus. Ανάλογα με τη μάρκα και το μοντέλο της κάμερας που διαθέτεις, το σύστημα του autofocus θα έχει έναν αριθμό AF points, δηλαδή σημεία τα οποία το σύστημα του autofocus μπορεί να χρησιμοποιήσει για εστίαση. Μπορεί να είναι λίγα ή μπορεί να είναι υπερβολικά πολλά, αλλά το σημαντικό είναι να μάθεις να τα διαλέγεις γρήγορα, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες, σε διάφορες καταστάσεις φωτογράφισης. Ιδανικά θα πρέπει να διαλέγεις είτε ένα είτε λίγα, για καλύτερα αποτελέσματα.

Όταν έχεις όλα τα AF points ενεργά, είναι πολύ εύκολο για το autofocus να μπερδευτεί και να εστιάσει σε λάθος σημείο. Χρησιμοποίησε το σύστημα επιλογής της μηχανής σου για να διαλέξεις ένα ή λίγα από αυτά. Συνήθως μπορείς να τα δεις μέσα στο σκόπευτρο, αλλά κάποιες μηχανές τα προβάλλουν και στην οθόνη.

Πώς λειτουργεί

Τα συστήματα autofocus χωρίζονται, λειτουργικά, σε δύο κατηγορίες: contrast detection (ανίχνευση αντίθεσης) και phase detection (ανίχνευση φάσης). Η κάμερα που έχεις (το ίδιο ισχύει και στα smartphones) μπορεί να έχει ένα ή και τα δύο· το πρώτο είναι σχετικά πιο αργό αλλά πολύ ακριβές, ενώ το δεύτερο πολύ γρήγορο. Το phase detection μπορεί να κρατήσει την εστίαση άψογη ακόμη και σε θέματα με έντονη κίνηση (π.χ δρομείς, ποδοσφαιρικοί αγώνες ή αυτοκίνητα εν κινήσει). Αναλόγως της κάμερας, μπορεί να μην έχεις επιλογή ανάμεσα στα δύο.

Το σίγουρο είναι πως χρειάζεται να μάθεις να χειρίζεσαι το autofocus και ειδικά τα AF points που αναφέραμε πιο πάνω, έτσι ώστε να μπορείς να είσαι πιο ακριβής και πιο ευέλικτος με τις φωτογραφίσεις σου.