Τελικά οι αρχαίοι (ημών και μη) πρόγονοι είχαν κατακτήσει μια σοφία την οποία ο δικός μας πολιτισμός μόλις τώρα αρχίζει και (επαν)ανακαλύπτει. Σχεδόν σε όλες τις γλώσσες υπάρχει ένα ρητό σαν το δικό μας. Για τους Άγγλους, το ρητό λέει «τα μάτια είναι το παράθυρο στην ψυχή». Με τα χρόνια, όμως, και με την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση από την τεχνολογία, κάπου αυτή η γνώση χάθηκε και τώρα έρχεται η ώρα για να την ανακαλύψουμε ξανά, μέσα από την τεχνολογία.
Το eye-tracking είναι μια τεχνολογία η οποία αρχίζει και εμφανίζεται όλο και πιο συχνά τον τελευταίο καιρό, για διάφορες εφαρμογές. Μπορεί να παρακολουθεί τις κινήσεις των ματιών, αλλά και τις αντιδράσεις της ίριδας, για διάφορους σκοπούς. Μια πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε πως τα δεδομένα αυτά, κατάλληλα επεξεργασμένα, μπορούν να δώσουν πάρα πολλές πληροφορίες για το κάθε άτομο. Στην επιστημονική δημοσίευση της εργασίας αυτής, αναφέρεται πως τα δεδομένα του eye-tracking περιέχουν πληροφορίες για τη «βιομετρική ταυτότητα» του κάθε χρήστη, το φύλο, την ηλικία, την εθνικότητα, το σωματικό βάρος, χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, συνήθειες που έχουν σχέση με ναρκωτικές ουσίες, συναισθηματική κατάσταση, δεξιότητες και ικανότητες, φόβους, ενδιαφέροντα, ακόμη και σεξουαλικό προσανατολισμό!
Εντυπωσιάστηκες; Έχει κι άλλα! Κάποιες μετρήσεις θα μπορούσαν να ταυτοποιήσουν συγκεκριμένες νοητικές διεργασίες και να χρησιμοποιηθούν ώστε να διαγνώσουν σωματικές αλλά και ψυχικές παθήσεις. Σύμφωνα με άλλη μελέτη, τα δεδομένα από το eye-tracking είναι αρκετά για να διαγνωστούν πολλές ψυχιατρικές και νευρολογικές παθήσεις όπως ο αυτισμός, το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής (ADHD), το OCD (obsessive-compulsive disorder), η νόσος Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ και η σχιζοφρένεια, μεταξύ άλλων!
Η αρχή λειτουργίας
Τα συστήματα eye-tracking παρακολουθούν τα μάτια του χρήστη κάθε στιγμή και, μέσω των δεδομένων που συλλέγουν, μπορούν να καταλάβουν πολλά πράγματα, με το πιο απλό να είναι το που κοιτάει. Μπορούν όμως να παρακολουθήσουν και το που «κολλάει» το βλέμμα, γρήγορες κινήσεις των ματιών μεταξύ κολλημάτων, ομαλές κινήσεις, επιτάχυνση και ταχύτητα των ματιών! Έπειτα, μπορούν να αναλύσουν τα βλέφαρα, να μετρήσουν πόσο ανοικτά είναι, πόσο γρήγορα ανοιγοκλείνουν, πόσο χρόνο παραμένουν κλειστά, να καταγράψουν πόσο κόκκινα ή πόσο ξηρά ή υγρά είναι τα μάτια, αλλά και να μετρήσουν το άνοιγμα της ίριδας, αλλά και το χρώμα και την υφή της!
Προφανώς, εκτός από αυτά τα δεδομένα, μια κάμερα που είναι μονίμως στραμμένη στο πρόσωπο του χρήστη μπορεί να καταγράψει και άλλα δεδομένα, όπως τις εκφράσεις, τις κινήσεις των φρυδιών, τον αριθμό και το βάθος των ρυτίδων γύρω από τα μάτια αλλά και το σχήμα των ματιών. Μέσα από την εξέλιξη των αλγορίθμων και του pattern recognition, οι πληροφορίες που παρέχουν τα μάτια είναι πάρα πολλές.
Το προφανές ερώτημα εδώ είναι τι γίνεται με την ασφάλεια αυτών των δεδομένων. Οι εταιρείες που έχουν την… ας την πούμε δικαιολογία να καταγράφουν τέτοια δεδομένα, είναι οι εταιρείες που κατασκευάζουν VR headsets, τα οποία παρακολουθούν τις κινήσεις των ματιών για να προσαρμόσουν αναλόγως το περιβάλλον, αλλά και οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες έχουν αρχίσει και χρησιμοποιούν τα δεδομένα αυτά για να καταλαβαίνουν αν ο οδηγός είναι ξύπνιος, αν νυστάζει, αν προσέχει το δρόμο, αν χαζεύει ή… αν δεν βρίσκεται καν στη θέση του οδηγού στην περίπτωση της Tesla! Εδώ το λεπτό σημείο είναι το τι θα κάνουν με όλα αυτά τα δεδομένα οι εταιρείες που θα τα έχουν στην κατοχή τους. Το μόνο βέβαιο είναι πως, με τόσα πολλά δεδομένα και τόσα πολλά συμπεράσματα τα οποία μπορούν να εξαχθούν από τέτοια, φαινομενικά αθώα, δεδομένα, μια πιθανή διαρροή δεδομένων ή μια επιτυχής επίθεση μέσω hacking θα μπορούσε να οδηγήσει στη διαρροή εξαιρετικά ευαίσθητων δεδομένων στον υπόκοσμο του Internet. Οι ίδιοι οι ερευνητές το γνωρίζουν αυτό πολύ καλύτερα από τον οποιονδήποτε και γι’ αυτό καλούν ήδη τις κυβερνήσεις να δημιουργήσουν ελεγκτικούς μηχανισμούς και νομικές δομές για αυτό το νέο παράθυρο στην… ψυχή μας.