Η ομορφιά είναι υποκειμενική. Η ομορφιά βρίσκεται στα μάτια αυτού που κοιτάει. Η ομορφιά βγαίνει από μέσα. Η ομορφιά τυφλώνει. Θα μπορούσαμε να γράφουμε πολλές σελίδες με αποφθέγματα και παροιμίες για την ομορφιά· η πραγματικότητα είναι πως η έννοια της ομορφιάς είναι κάτι που απασχόλησε τους ανθρώπους σχεδόν από την απαρχή του πολιτισμού. Φιλόσοφοι έχουν αναρωτηθεί για αυτήν, σοφοί έχουν προσπαθήσει να την εξηγήσουν, συγγραφείς να την περιγράψουν και ζωγράφοι και γλύπτες να την αποθανατίσουν.
Το μόνο σίγουρο είναι πως η ομορφιά είναι κάτι προσωπικό, αλλά και υποκειμενικό. Ειδικά όσον αφορά την ομορφιά στο πρόσωπο άλλων ανθρώπων. Τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο να ελκύεται από ένα πρόσωπο αλλά όχι από κάποιο άλλο; Ποιες είναι οι διεργασίες αυτές που κάνουν τον εγκέφαλό μας να αποφασίζει εντός χιλιοστών του δευτερολέπτου εάν μας αρέσει ένα πρόσωπο αλλά όχι ένα άλλο;
Όπως μπορείς να φανταστείς, (και) αυτή η λειτουργία του εγκεφάλου αποτελεί αντικείμενο μελέτης για πολλούς ερευνητές. Σε μια νέα μελέτη, οι ερευνητές συνέδεσαν τον εγκέφαλο εθελοντών, μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος, με ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης. Τα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα μετρούσαν τις αντιδράσεις του εγκεφάλου των εθελοντών σε οπτικά ερεθίσματα. Το σύστημα μπορούσε να αξιολογήσει τις αντιδράσεις του εγκεφάλου και να καταλάβει, αποκλειστικά από τα εγκεφαλικά κύματα, πότε ο εθελοντής έβρισκε το πρόσωπο που έβλεπε ελκυστικό και πότε όχι. Κάθε πρόσωπο βοηθούσε το σύστημα να βγάλει ένα γενικό προφίλ για το τι βρίσκει ελκυστικό ο κάθε εθελοντής.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε πως τα πρόσωπα που εμφανίζονταν στην οθόνη δεν ήταν πρόσωπα πραγματικών ανθρώπων, αλλά συνθέσεις του συστήματος αξιοποιώντας μια βάση δεδομένων με περίπου 200.000 φωτογραφίες διασημοτήτων.
Οι αντιδράσεις του εγκεφάλου των εθελοντών, οι οποίες ελήφθησαν μέσω ενός ελαστικού σκούφου με αισθητήρες, αξιολογούνταν από ένα σύστημα GAN (Generative Adversarial Neural Network). Το σύστημα έπειτα ήταν σε θέση να συνθέσει ένα νέο πρόσωπο, αφού είχε αξιολογήσει το πόσο ελκυστικό έβρισκε το κάθε πρόσωπο ο εκάστοτε εθελοντής.
Σε ένα δεύτερο πείραμα, οι ερευνητές έβαλαν αυτά τα νέα συνθετικά πρόσωπα ανάμεσα σε άλλα, τυχαία παραχθέντα πρόσωπα, και άφησαν τους εθελοντές να επιλέξουν ποιο έβρισκαν πιο ελκυστικό. Τα αποτελέσματα του δεύτερου πειράματος απέδειξαν την ακρίβεια του συστήματος πέραν πάσης αμφιβολίας: οι εθελοντές επέλεξαν το πρόσωπο το οποίο δημιούργησε το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης ειδικά για αυτούς στο 80% των περιπτώσεων, ενώ το ποσοστό επιλογής άλλων προσώπων ήταν μόλις 20%!
Το αποτέλεσμα του συστήματος αυτού είναι διαφωτιστικό. Μπορεί να μην απάντησε στο γιατί ένας άνθρωπος βρίσκει έναν άλλο άνθρωπο ελκυστικό, όμως μπόρεσε να δημιουργήσει, με μεγάλη ακρίβεια, ένα πρόσωπο σχεδιασμένο έτσι ώστε να είναι ελκυστικό σε κάποιον. Αυτό δεν αναλύει τους εσωτερικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου του καθενός μας· απλά αποδεικνύει το πόσο πολύ έχουν προχωρήσει τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης στο να αναλύουν και να προβλέπουν τις ανθρώπινες συμπεριφορές.
Αν αναρωτιέσαι που μπορεί αυτό να φανεί χρήσιμο, μπορούμε να σου δώσουμε πολύ εύκολα μια πρώτη απάντηση: στο να σου εμφανίζονται διαφημίσεις με πρόσωπα τα οποία, ειδικά εσύ, βρίσκεις ελκυστικά! Αλλά και σε εφαρμογές τύπου Tinder, το σύστημα να σου διαλέγει πιθανά ταίρια ανάλογα με τα γούστα σου. Δεν θέλουμε να συνεχίσουμε τις εικασίες, γιατί ίσως μπούμε σε παράξενα «χωράφια», αλλά σίγουρα οι εξελίξεις είναι εξ ίσου θαυμαστές και ανησυχητικές.