Σε όλο τον κόσμο, όλες οι χώρες στρέφονται προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πράσινη ενέργεια, τον μετασχηματισμό των μεγαλουπόλεων ώστε να είναι πιο φιλικές προς τον άνθρωπο αλλά και πιο αποδοτικές, τόσο από άποψης διαχείρισης ενέργειας, όσο και από την πλευρά της συνολικής λειτουργίας. Αν θέλουμε να προχωρήσουμε προς το μέλλον με γνώμονα το περιβάλλον και τον άνθρωπο στο επίκεντρο της ανάπτυξης, η βιωσιμότητα γίνεται ο υπ’ αριθμόν ένα παράγοντας. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται όλες οι περιοχές του πλανήτη, με πρωτοπόρους τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Παρά το γεγονός πως πρόκειται για την περιοχή του πλανήτη με την μεγαλύτερη συνολικά ανάπτυξη στον κόσμο, η νοτιοανατολική Ασία κινείται πολύ αργά προς τους θεσπισμένους στόχους, παρά τις επιτυχίες στον οικονομικό τομέα, κάτι το οποίο είναι άκρως ανησυχητικό. Το πλάνο υπάρχει, ονομάζεται Sustainable Development Goals (SDGs) και αποτελείται από μια σειρά από τομείς στους οποίους τίθενται στόχοι. Ολόκληρη η περιοχή, η οποία εκπροσωπείται από το Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), έχει μείνει πολύ πίσω σε όλους τους στόχους εκτός του στόχου για τη βιώσιμη βιομηχανία και καινοτομία. Ειδικότερα ανησυχητική είναι η (μη) πρόοδος στους στόχους της υπεύθυνης κατανάλωσης και παραγωγής (στόχος 12), της κλιματικής δράσης (στόχος 13), της υποβρύχιας ζωής (στόχος 14) αλλά και της ζωής στη στεριά (στόχος 15).
Υπάρχουν πολλές μελέτες οι οποίες έχουν δείξει τη σημασία της χρήσης των νέων τεχνολογιών, και ειδικά της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), για την επίτευξη των στόχων σε περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Οι μελέτες αναδεικνύουν πως η AI επηρεάζει το 79% των στόχων του SDG, φτάνοντας το εντυπωσιακό 93% στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Οι κορυφαίες οικονομίες του πλανήτη ήδη χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να εκπληρώσουν τους στόχους του SDG, με τις χώρες της ASEAN να ακολουθούν και με τις εκτιμήσεις να μιλούν για οφέλη της τάξης του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων στις οικονομίες της ASEAN μέχρι το 2030.
Βέβαια, στην περιοχή υπάρχουν ήδη projects τα οποία αφορούν διάφορους τομείς της κοινωνίας, όπως για παράδειγμα το City Brain στη Μαλαισία, το οποίο στοχεύει στη βελτίωση του αστικού σχεδιασμού και της πρόληψης του εγκλήματος, το AiMASK της Ταϊλάνδης για την χρήση της μάσκας κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού, το Doctor Raska για υπηρεσίες τηλεϊατρικής, όπως και πρόγραμμα σε Ινδονησία, Φιλιππίνες και Βιετνάμ, το οποίο υλοποιήθηκε με τη βοήθεια των ΗΠΑ για τη δημιουργία ενός εργαλείου για την καταγραφή και τον έλεγχο των πλαστικών αποβλήτων και της μόλυνσης των ωκεανών.
Παρά τα πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα των εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης, οι χώρες της ASEAN εμφανίζουν μια σημαντική δυσκολία στην υιοθέτηση τέτοιων τεχνολογιών AI. Οι χώρες αυτές συνεχίζουν και ακολουθούν στους δείκτες τόσο της ετοιμότητας όσο και της δεκτικότητας σε τεχνολογίες AI, ενώ οι πιο ανεπτυγμένες οικονομίες είναι ήδη έτοιμες και δρέπουν τους καρπούς αυτών των τεχνολογιών. Η ετοιμότητα αφορά την ικανότητα των εταιρειών και του κοινού στο να αρπάξουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται από τη χρήση της AI, ενώ η δεκτικότητα δείχνει την ικανότητα των οικονομιών στο να προσαρμοστούν στις δομικές αλλαγές λόγω της AI και της αποδιοργάνωσης που προκύπτει από την εισαγωγή νέων τεχνολογιών.
Σε γενικές γραμμές, οι δύο αυτοί δείκτες (ετοιμότητα, δεκτικότητα) διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα, μέσα στα μέλη της ASEAN. Μελέτες έχουν αναδείξει ένα σημαντικό κενό μεταξύ των δημιουργών των τεχνολογιών AI και των υποψήφιων χρηστών που είναι έτοιμοι να υιοθετήσουν προϊόντα και υπηρεσίες βασισμένα στην AI. Παράλληλα, ενώ στις ΗΠΑ η επένδυση σε εφαρμογές AI κατά κεφαλήν ήταν της τάξεως των 155 δολαρίων, στην ASEAN ήταν περίπου 2 δολάρια κατά κεφαλήν, κάτι που αναδεικνύει το πρόβλημα της ελλιπούς επένδυσης σε αυτό τον τομέα.
Οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι χώρες της ASEAN είναι σημαντικές. Οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών θα πρέπει να σχηματίσουν εθνικές στρατηγικές πάνω στην ανάπτυξη θεμελιωδών πλαισίων επί της πολιτικής πάνω στο θέμα της τεχνητής νοημοσύνης, δίνοντας προτεραιότητα στην εισαγωγή της AI σε τομείς-κλειδιά. Παράλληλα, οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να ισορροπούν μεταξύ της νομοθεσίας και της παροχής επαρκούς ελευθερίας για την ανάπτυξη της καινοτομίας. Τέλος, αυτές οι προσπάθειες θα πρέπει να συνοδευτούν τόσο από οικονομική υποστήριξη όσο και από την διασφάλιση ενός ασφαλούς και στιβαρού ψηφιακού χώρου (cyberspace). Προφανώς, η στροφή αυτή οφείλει να ξεκινήσει από την εκπαίδευση, ώστε να διαδοθούν οι τεχνολογίες AI και να αποκτήσουν βάση πάνω στην οποία θα μπορέσουν να βασιστούν τα όποια μελλοντικά προγράμματα.
Είναι φανερό πως η προοπτική για τη βιωσιμότητα είναι τεράστια. Το κατά πόσον οι χώρες αυτές θα μπορέσουν να ενσωματώσουν τις τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης στους μηχανισμούς τους, θα καθορίσει εν πολλοίς τις πορείες των χωρών αυτών προς την βιωσιμότητα στο εγγύς μέλλον.