ΑΙ σε κάνει να μιλάς άπταιστα οποιαδήποτε γλώσσα

Για όσους έχουν ταξιδέψει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εκτός Αγγλίας, ένα από τα πράγματα που προξενούν εντύπωση είναι το ότι σχεδόν όλες οι ταινίες στην τηλεόραση είναι μεταγλωττισμένες. Ενώ στην Ελλάδα οποιοσδήποτε επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει ξένες ταινίες, αρκεί να γνωρίζει την γλώσσα στην οποία έχει γυριστεί η κάθε ταινία (Αγγλικά στη συντριπτική πλειοψηφία) αγνοώντας τους υπότιτλους, στην Ευρώπη, αν δεν ξέρεις την τοπική γλώσσα… έχασες! Αλλά, όπως φαίνεται, ακόμη κι αυτό δεν είναι αρκετό!

Ο Scott Mann, Άγγλος σκηνοθέτης, βλέποντας την ταινία Heist με τον Robert De Niro μεταγλωττισμένη (προφανώς σε κάποια γλώσσα που καταλάβαινε), ενοχλήθηκε τόσο πολύ που αποφάσισε να το διορθώσει. Ο λόγος είναι πως, στις σοβαρές μεταγλωττίσεις, οι διάλογοι αλλάζουν από το πρωτότυπο έτσι ώστε ο ήχος να ταιριάζει, όσο το δυνατόν, με την κίνηση των χειλιών των ηθοποιών. Αυτό, παρατήρησε, μπορεί να καταστρέψει το feeling σκηνών οι οποίες είναι τόσο προσεκτικά σκηνοθετημένες. «Κάνεις μια μικρή αλλαγή σε μια λέξη ή σε μια σκηνή, κι αυτό έχει τεράστια επίπτωση σε ένα χαρακτήρα στη ροή της ιστορίας, και αυτό με τη σειρά του σε ολόκληρη την ταινία», αναφέρει ο Mann.

Κάπως έτσι άρχισε να ψάχνει ακαδημαϊκές εργασίες σχετικές με το deepfake, την τεχνολογία που βασίζεται στο deep learning και μπορεί να μετατρέψει βίντεο, αλλάζοντας μέχρι και το πρόσωπο κάποιου ηθοποιού με αυτό κάποιου άλλου. Η έρευνά του τον οδήγησε σε ένα project το οποίο σχετιζόταν με μεταγλώττιση μέσω τεχνητής νοημοσύνης, από το γερμανικό Max Planck Institute for Informatics. Η τεχνολογία είναι πιο λεπτομερής από ένα απλό deepfake. Αυτό που κάνει είναι να καταγράψει τις κινήσεις και τις εκφράσεις ενός ηθοποιού σε μια σκηνή, καθώς και κάποιου άλλου ο οποίος απαγγέλει το ίδιο κείμενο σε άλλη γλώσσα. Έπειτα, αφού συνδυαστούν τα δύο σετ δεδομένων, το πρόσωπο του γνήσιου ηθοποιού μετασχηματίζεται έτσι ώστε να ταιριάζει με τις κινήσεις των χειλιών και του προσώπου του μεταγλωττιστή.

Ο Mann ίδρυσε μια νέα εταιρία, τη Flawless, η οποία έχει σκοπό να επιτρέψει στα μεγάλα στούντιο να κάνουν μεταγλωττίσεις στις οποίες ο θεατής δε θα μπορεί να καταλάβει τη διαφορά, ενώ το αρχικό κείμενο θα μεταφράζεται πιο πιστά, χωρίς ο μεταφραστής να ανησυχεί για το αν ταιριάζει με τα χείλη του ηθοποιού.

Δες το βίντεο για να καταλάβεις!

Όπως ισχυρίζεται ο Mann, σύντομα δε θα μπορείς να καταλάβεις τη διαφορά, ασχέτως με το αν η ταινία έχει γυριστεί στα Αγγλικά, στα Γαλλικά ή σε οποιαδήποτε άλλη γλώσσα. Επίσης, η εταιρεία προσπαθεί να φέρει την τεχνολογία αυτή στα στούντιο, ώστε να γλυτώνουν επαναλήψεις γυρισμάτων, σε περιπτώσεις που υπάρχουν αλλαγές στους διαλόγους (π.χ από τον σεναριογράφο). Βέβαια, για αυτό το δεύτερο, κάποιοι ηθοποιοί δεν νιώθουν και τόσο άνετα, όταν η εικόνα τους μεταβάλλεται μέσω τεχνητής νοημοσύνης (AI).

Από την άλλη, η Virginia Gardner, μια ηθοποιός η οποία πρωταγωνιστεί στην τελευταία ταινία του Mann, δεν ανησυχεί, αν και θεωρεί πως οι ταινίες οι οποίες έχουν πειραχτεί μέσω AI θα πρέπει να το αναφέρουν ξεκάθαρα. «Πιστεύω πως είναι ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσεις την ερμηνεία σου ως ηθοποιός [σε μια ξένη γλώσσα]. Αν εμπιστεύεσαι τον σκηνοθέτη σου και έχεις πίστη στο ότι η τεχνολογία αυτή θα κάνει την ταινία καλύτερη, τότε δεν βλέπω που είναι το πρόβλημα».

Αν και τα deepfakes έγιναν γνωστά μέσα από… βίντεο πονηρού περιεχομένου, στα οποία τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών αντικαταστάθηκαν από τα πρόσωπα διασημοτήτων – κυρίως θηλυκού γένους. Υπάρχουν αυτοί που ανησυχούν πως, για παράδειγμα, ένα τέτοιο βίντεο το οποίο απεικονίζει ένα δημόσιο πρόσωπο σε ιδιαίτερες ή έστω απλά κακές στιγμές, θα μπορούσε να επηρεάσει τον κόσμο και ακόμη και να αλλάξει αποτελέσματα εκλογών.

Οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες που δουλεύουν πάνω σε αυτές τις τεχνολογίες, όμως, μιλούν για τεχνολογίες οι οποίες έχουν νόμιμες και ηθικές εφαρμογές, αρκεί να γίνονται με τη γνώση και τη συναίνεση των ηθοποιών. Όπως γίνεται συνήθως, η τεχνολογία δεν μπορεί να περιοριστεί. Η εμπειρία έχει δείξει πως, όσο και να απαγορεύσει κανείς μια τεχνολογία, τελικά, κάπως, θα διαρρεύσει και θα χρησιμοποιηθεί. Είναι καλύτερο να την αποδεχτούμε και να βάλουμε κανόνες για τη χρήση της, αλλά και να τη συστήσουμε στο ευρύ κοινό.