Η δικτύωση μέσα σε ένα σπίτι (ή ένα γραφείο) είναι μια ιστορία η οποία πάει πίσω πολλές δεκαετίες. Ειδικά στην πρώτη περίπτωση, η δικτύωση υπολογιστών σε σπίτι αποτελούσε… ανέκδοτο, μιας και ελάχιστα σπίτια διέθεταν πάνω από έναν υπολογιστή και πολύ λιγότερα εξ αυτών είχαν ανάγκη να συνδέσουν τους υπολογιστές αυτούς σε δίκτυο. Η δικτύωση αποτελούσε αποκλειστικότητα μεγάλων γραφείων και εταιρειών. Η μαζική διάδοση των υπολογιστών και του Internet, όμως, πρακτικά ήρθε μαζί με το Wi-Fi και τα φθηνά (σχετικά) laptops, επομένως τα περισσότερα σπίτια δεν ασχολήθηκαν ποτέ με καλώδια και με βύσματα. Κι όμως, αξίζει να ασχοληθείς και να μάθεις τις διαφορές στα καλώδια που κυκλοφορούν. Γιατί;

Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε είναι το γιατί να ασχοληθείς με την ενσύρματη δικτύωση. Η απάντηση είναι η αξιοπιστία, αφ’ ενός, και η συμφόρηση, αφ’ ετέρου. Αν έχεις πολλές συσκευές και πολλούς χρήστες στο δίκτυο (είτε του σπιτιού είτε του γραφείου), τότε θα πρέπει να φροντίσεις ώστε να αφαιρέσεις από το Wi-Fi όσες συσκευές δεν χρειάζεται να είναι ασύρματες. Το ενσύρματο δίκτυο διασφαλίζει άψογη επικοινωνία και σταθερές ταχύτητες, ενώ μπορεί να επεκταθεί πολύ εύκολα, με ένα switch, για να καλύψει όσους υπολογιστές και άλλες συσκευές έχεις. Αντιθέτως, το Wi-Fi έχει όρια. Αν και, θεωρητικώς, μπορείς να συνδέσεις πολλές συσκευές, τα περισσότερα routers (και ειδικά τα απλά που παρέχονται) έχουν όριο και δεν μπορούν να λειτουργήσουν αξιόπιστα με πολλές συσκευές συνδεδεμένες ταυτοχρόνως, ειδικά αν δεν είναι Wi-Fi 6.

Καλώδια

Η μορφή που έχει επικρατήσει – στο παρελθόν υπήρχαν και άλλα είδη καλωδίωσης, όπως τα ομοαξονικά και το λεγόμενο Thick Ethernet – είναι αυτή των καλωδίων twisted pair, τα οποία γνωρίζουμε ως UTP ή RJ45 (αν και οι δύο ονομασίες δεν είναι σωστές). Το καλώδιο αυτό αποτελείται από 4 ζευγάρια συνεστραμμένων αγωγών, ενώ το βύσμα είναι μια πιο μεγάλη εκδοχή των τηλεφωνικών βυσμάτων. Κι όμως, το καλώδιο αυτό δεν είναι ένα και δεν είναι όλα τα καλώδια αυτού του είδους ίδια. Δυστυχώς, τα καλώδια είναι πρακτικά πανομοιότυπα μεταξύ τους και πολύ δύσκολο να τα ξεχωρίσει κανείς, αν δεν έχουν γραμμένη την κατηγορία πάνω στο ίδιο το καλώδιο.

Κατηγορίες

Οι κατηγορίες (categories αγγλιστί) είναι αρκετές, καθώς τα καλώδια εξελίσσονται μαζί με την τεχνολογία. Στην αρχή, όταν η ταχύτητα μιας σύνδεσης περιοριζόταν στα 10Mbps, τα καλώδια ήταν τηλεφωνικών προδιαγραφών και ονομάζονταν Cat 3 (3ης κατηγορίας). Με την εξέλιξη της τεχνολογίας – και της τεχνολογίας κατασκευής καλωδίων – περάσαμε στην κατηγορία 5, έπειτα στην 5e, μετά στην 6… μέχρι και την τελευταία, την 8. Βέβαια, στην αγορά, για απλή χρήση, υπάρχουν μόνο οι Cat 5e και Cat 6, μιας και οι ανώτερες κατηγορίες αφορούν πολύ ειδικές χρήσεις.

Cat 5, 5e ή 6;

Η βασική διαφορά των δύο είναι η αξιοπιστία σε ταχύτητες 1Gbps, μιας και σε παλιότερα συστήματα που υποστηρίζουν δίκτυο έως 100Mbps, δεν υπάρχει διαφορά. Μάλιστα, καλώδια Cat 5 πλέον δεν πωλούνται καν, ενώ ήδη η διαφορά σε τιμή των Cat 5e με των Cat 6 είναι μικρή. Αν έχεις ακόμη παλιούς υπολογιστές, switches ή router που δεν υποστηρίζει δίκτυο gigabit (δηλαδή ταχύτητα 1Gbps), τότε τα καλώδια 5e είναι αρκετά. Καλό θα είναι, όμως, να αρχίσεις να παίρνεις καλώδια Cat 6, γιατί κάποια στιγμή αυτά τα συστήματα θα παροπλιστούν. Αν όμως έχεις σύγχρονο εξοπλισμό, και ειδικά αν έχεις Internet μέσω οπτικής ίνας και θέλεις να συνδέσεις μια τηλεόραση ή “ποκωδικοποιητή με το router, τότε θα πρέπει να επενδύσεις οπωσδήποτε σε καλώδια Cat 6, για να λειτουργούν στη μέγιστη δυνατή ταχύτητα και να μπορείς να εκμεταλλεύεσαι αυτό που πληρώνεις.

Τελικά έχουν διαφορά;

Ναι, προφανώς έχουν διαφορά. Οι αγωγοί σε ένα καλώδιο Cat 6 είναι συνεστραμμένοι πιο σφιχτά στο εσωτερικό του καλωδίου και έχουν περισσότερη μόνωση. Επίσης είναι πιστοποιημένοι για απρόσκοπτη λειτουργία έως τα 250MHz, ενώ τα Cat 5e φτάνουν μέχρι τα 100MHz. Θεωρητικά, το Cat 5e μπορεί να φτάσει υπό ιδανικές συνθήκες τα 1000Mbps (αλλά σε πραγματικές συνθήκες σπανίως τα καταφέρνει απρόσκοπτα), ενώ το Cat 6 θεωρητικά φτάνει τα 5Gbps, επομένως το 1Gbps των σημερινών συσκευών υπερκαλύπτεται άνετα.

Γνωρίζουμε πολύ καλά πως τα σπίτια στην χώρα μας σπανίως κατασκευάζονται με καλωδιώσεις δικτύου. Αυτό κάποιες φορές μπορεί να παρακαμφθεί, κάποιες όχι – κι εκεί μπαίνουν στην εξίσωση λύσεις όπως το PowerLine ή τα mesh networks. Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα πρέπει να εξετάσεις σοβαρά την εγκατάσταση του σπιτιού σου και, όπου είναι εφικτό, να επενδύσεις σε ενσύρματες συνδέσεις, ειδικά για συσκευές που δεν μετακινούνται, όπως η smart TV, κάποιος αποκωδικοποιητής ή TV box, ή desktop PCs. Η διαφορά στην ταχύτητα και η αποσυμφόρηση του Wi-Fi θα σε αποζημιώσουν.